Το δεύτερο μέρος της συγκλονιστίκης συνέντευξης του Ιωάννη Μπουγά….
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΚΥΡΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΟΥΓΑ
ΠΟΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΙ;
1.Κύριε Μπουγά, είναι το 6ο βιβλίο σας για την περίοδο 1940-1949. Γιατί αυτά τα χρόνια έχουν ενδιαφέρον για έναν συγγραφέα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ.
Το ενδιαφέρον μου για τη δεκαετία αυτή ξεκινά από δύο βάσεις. Πρώτον, μεγάλωσα μετά την Κατοχή στους Γαργαλιάνους, και είδα και έζησα τις βαθιές πληγές που είχαν αφήσει η Κόκκινη Τρομοκρατία και ο Κατοχικός Εμφύλιος στην πόλη. Επί πλέον, οι γονείς μου κατάγονταν από χωριά της Αρκαδίας που βρέθηκαν στο κέντρο της Ανταρσίας των κομμουνιστών το 1946-49, με κοντινούς συγγενείς μου να έχουν υποστεί συνέπειες της Ανταρσίας. Αυτά, και οι προσωπικές μαρτυρίες που άκουσα από μικρή ηλικία, μου εντυπώθηκαν και έγιναν εικόνες ζωής. Δεύτερον, πιστεύω ότι η δεκαετία του ’40 μαζί με την Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή είναι οι πιο προβληματικές περίοδοι της ιστορίας μας στον 20ό αιώνα, και γι’ αυτό τα γεγονότα χρειάζονται ακόμη έρευνα και μελέτη, μέχρι να καταγραφεί η αντικειμενική ιστορική πραγματικότητα.
2.Ζείτε δεκαετίες στο εξωτερικό, στον Καναδά. Εκεί υπάρχει ενδιαφέρον για την Ελληνική Ιστορία, ιδιαίτερα του 20ου αιώνος, ή αυτό περιορίζεται στην αρχαία Ελλάδα, όπως γίνεται και στον υπόλοιπο Δυτικό Κόσμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Παρότι δεν μπορώ να ομιλήσω με αυθεντικά στοιχεία για το θέμα, η εντύπωσή μου είναι ότι όσον αφορά τη Ιστορία μας, οι Καναδοί ενδιαφέρονται και μαθαίνουν για την Αρχαία Ελλάδα, από τη μυθολογία μας μέχρι τα επιτεύγματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο θαυμασμός τους και η μελέτη των μεγάλων μας επιτευγμάτων τέχνης, έρευνας και σκέψης είναι στο ίδιο υψηλό επίπεδο, όπως και σε ολόκληρο τον Δυτικό Κόσμο και ευρύτερα.
Το ενδιαφέρον για τη νεώτερη Ιστορία της Ελλάδος περιορίζεται σε ειδικούς ερευνητές, πανεπιστημιακούς και σε ένα ποσοστό των Ελλήνων πρώτης και δεύτερης γενιάς.
Η ΔΙΦΟΡΟΥΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ ΕΠΙ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΚΕ
3.Η στάση της Βρετανίας στα έτη 1941-1944, όταν ενίσχυε το Αριστερό Αντάρτικο με λίρες και όπλα, μπορεί να κριθεί αινιγματική ή διφορούμενη; Δεν αντιλήφθηκαν οι τότε ιθύνοντες τις κρίσιμες θέσεις σε Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών κλπ. το τι μπορεί να προκύψει στο μέλλον ή ίσχυε κι εδώ η φράση του Τσώρτσιλ «Αν ο Χίτλερ εισέβαλε ποτέ στην κόλαση, θα έκανα τουλάχιστον μία θετική τοποθέτηση υπέρ του διαβόλου στη Βουλή μας»;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ.
Η πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας την περίοδο 1941-44 ήταν σαφώς διφορούμενη, γιατί και η σχέση της με την Ελλάδα ήταν πολυμερής, πολύπλοκη και επηρεαζόταν από πολλούς παράγοντες. Προηγούντο βέβαια τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας στον Πόλεμο, όπως εκφράζονταν από τον πρωθυπουργό της WinstonChurchill και το FO (ForeignOffice-Υπουργείο Εξωτερικών). Θετικό ρόλο έπαιζε η ιδιαίτερη σχέση του Βασιλιά και του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας με τον Βασιλιά της Ελλάδος Γεώργιο Β΄. Δυστυχώς όμως υπήρχαν άλλα κυβερνητικά κέντρα και υπηρεσίες τα οποία είχαν άλλες ιδέες για τον Γεώργιο Β΄, για την εξόριστη κυβέρνηση και για τοπολίτευμα της Ελλάδος μετά τον πόλεμο. Πολλές βρετανικές υπηρεσίες επηρεάζονταν ακόμη από την παράδοση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σύμφωνα με την οποίαν οι Βενιζελικοίήσανφιλοβρετανοί και οι βασιλόφρονες φιλογερμανοί. Παρότι αυτό προερχόταν περισσότερο από την τότε προπαγάνδα και δεν αντιστοιχούσε στην πραγματικότητα, επηρέαζε αποφάσεις και συμπεριφορές Βρετανικών υπηρεσιών και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τόσο ώστε κατέληγαν να αντιμάχονται τα ελληνικά συμφέροντα. Για παράδειγμα, δείτε τι έγραφε για την Ελλάδα μετά την απελευθέρωσή της και για τον ΕΛΑΣ, στο Ημερολόγιό του ο Αρχηγός του Αυτοκρατορικού Γενικού Αρχηγείου των Βρετανικών ενόπλων δυνάμεωνAlanBrooke το καλοκαίρι του 1944:
«1 Ιουνίου 1944… Συζητήσαμε επίσης το μέλλον της Ελλάδος και φθάσαμε στη συνήθη επιθυμία του FO(σ.σ. Υπουργείο Εξωτερικών) να στηρίξει κάτι παράξενες ιδέες για μελλοντικές κυβερνήσεις ολοκληρωτικά απαράδεκτες στους ντόπιους, με εντελώς ανεπαρκείς δυνάμεις. Έχω κουρασθεί μέχρι θανάτου με τον όλο τρόπο της εκτέλεσης του πολέμου, είναι απλά μάταιο και μου ραγίζει την καρδιά».
13 Ιουλίου1944… Η στρατιωτική στήριξη της πολιτικής του FO στην Ελλάδα… Προσπαθώ να μην αναμειχθώ σε όλα τα παράξενα σχέδια του FO και του απαράδεκτου πρέσβη κ.Leeper(ο πρέσβης της Μεγάλης Βρετανίας στην εξόριστη κυβέρνηση της Ελλάδος). Αυτός ο συνδυασμός, όπως το βλέπω, ετοιμάζεται να επιβάλλει στην Ελλάδα μια κυβέρνηση της δικής τους επιλογής και να στηρίξουν αυτήν την κυβέρνηση με στρατιωτική δύναμη. Μπορώ να προβλέψω μια πολύ σοβαρή στρατιωτική υποχρέωση πολύ ταχέως αυξανομένη».
17 Ιουλίου1944… Μια μακρά σύσκεψη του αρχηγείου, την οποία παρηκολούθησε ο Woodhouse (ο Κρις Γουντχάουζ, για ένα διάστημα επικεφαλής της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα), επιστρέψας από την Ελλάδα. Προσπαθούσαμε να αποφασίσουμε πολιτική σχετικά με την οργάνωση του ΕΛΑΣ στην Ελλάδα, και αν έφθασεν η στιγμή να καταγγείλουμε αυτήν την οργάνωση. Η όλη μελλοντική ελληνική πολιτική είναι γεμάτη κινδύνους, το FO με τον Leeper είναι πιθανόν να δημιουργήσουν πολλές δυσκολίες για μας, ιδιαιτέρως καθώς επιμένουν να διατηρήσουν τον Βασιλιά ως τον προστατευόμενό τους κρυμμένον πίσω, ενώ οι Έλληνες είναι αποφασισμένοι να μην τον δεχθούν».
Το ανωτέρω είναι ένα δείγμα των διαφοροποιήσεων μεταξύ της Βρετανικής κυβέρνησης, όπως εκφραζόταν εδώ από το FO, και του στρατιωτικού κατατεστημένου. Ο πιο σπουδαίος στρατιωτικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Churchill φαίνεται να έχει ενστερνισθεί την προπαγάνδα των κομμουνιστών και κάποιων αντιβασιλικών πολιτικών εναντίον του Βασιλιά Γεωργίου Β΄ και της κυβέρνησής του και να διαφοροποιείται δραστικά από την πολιτική της Βρετανικής κυβέρνησης.
Η μεγαλύτερη όμως διάσταση απόψεων σχετικά με την πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας έναντι της Ελλάδος, της αντίστασης την περίοδο της Κατοχής και του μέλλοντος της χώρας, ιδίως τα πρώτα χρόνια μετά την επιβολή της Γερμανική Κατοχής, ήταν μεταξύ του FO και της SOE (Βρετανική Ανεξάρτητη Υπηρεσία Ειδικών Επιχειρήσεων), η οποία ήταν υπεύθυνη για τις σχέσεις της Μεγάλης Βρετανίας με τις υπόδουλες χώρες της Ευρώπηςκαι η οποία διηύθυνε την Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή στην κατεχόμενη Ελλάδα το 1943-44. Το γραφείο του Καΐρου, που ήταν υπεύθυνο για την Ελλάδα, όπως και τα παραρτήματα της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης, ήσαν επανδρωμένα από αριστερούς και αντιβασιλικούς που προωθούσαν στην Ελλάδα αποκλειστικά το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και βενιζελικούς. Το γραφείο του Καΐρουεκκαθαρίστηκε σε πολύ σημαντικό βαθμό από τον Churchillτον Ιανουάριο του 1944, μετά από δεύτερη και ιδιαίτερα σκληρή παρέμβαση του Γεωργίου Β΄. Ήδη όμως η βλάβη είχε επιτελεσθεί. Η SOE Καΐρου και Σμύρνης είχαν χρηματοδοτήσει πλούσια το ΕΑΜ/ΚΚΕ από την αρχή σχεδόν της Κατοχής και είχαν γιγαντώσει τον ΕΛΑΣ εις βάρος των πατριωτικών οργανώσεων αντίστασης. Ένα αποτέλεσμα αυτής της μονομερούς και λανθασμένης πολιτικής ήταν η δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας από πατριώτες που αισθάνονταν την ανάγκη επιβίωσης και ως αντίδραση στην διαφαινόμενη βίαιη επιβολή κομμουνιστικής δικτατορίας μετά την απελευθέρωση.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΠΑΠΑΔΟΓΓΟΝΑ
4.Μέγα μέρος της ανάλυσής σας περιλαμβάνει το προσωπικό ημερολόγιο του Στρατηγού Διονυσίου Παπαδόγγονα. Αν διαβάσουμε το βιογραφικό του, θα δούμε ότι ήταν πρωταγωνιστής σε πολλές πολεμικές περιπέτειες από την δεκαετία του 1910 έως και τον ηρωικό του θάνατο, το 1944, κατά τα Δεκεμβριανά. Γιατί αυτό επί 7-8 δεκαετίες δεν είχε δημοσιευτεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η στρατιωτική καριέρα και δράση του Συνταγματάρχη Διονυσίου Παπαδόγγονα διήρκεσε 32 χρόνια, πριν διακοπεί στις 7 Δεκεμβρίου 1944. Σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά, σε μία από τις πρώτες επιθέσεις του ΕΛΑΣ εναντίον των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στου Γουδή. Έλαβε μέρος, και διακρίθηκε, στους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-13, ενώ το 1913-14 έδρασε ως εθελοντής επικεφαλής αποσπάσματος στην Βόρειο Ήπειρο. Συμμετείχε στην εκστρατεία της Ουκρανίας το 1919 και εν συνεχεία επί τρία χρόνια στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας. Για τη δράση του σε αυτόν τον πόλεμο, έλαβε δύο «Χρυσά Αριστεία Ανδρείας» και δύο «Μετάλλια Στρατιωτικών Διακρίσεων». Στον πόλεμο του 1940-41, πρώτα ήταν διοικητής πεζικού της 5ης Μεραρχίας Κρητών και μετά ο Μέραρχος διοικητής της. Είχε καθοριστική συμβολή στην κατάληψη της Τρεμπεσίνας από την 5η Μεραρχία και έλαβε το τρίτο του «Χρυσό Αριστείο Ανδρείας». Τελείωσε την καριέρα του ως επικεφαλής του Β΄ Αρχηγείου Χωροφυλακής Πελοποννήσου, γνωστό και ως «Τάγματα Ασφαλείας (ΤΑ) Πελοποννήσου» ή «Τάγματα Ασφαλείας του Παπαδόγγονα»..
Από το προσωπικό του Ημερολόγιο, το οποίον μαζί με τα Αρχεία του, ευγενώς μου ενεπιστεύθη ο γυιός του, Ναύαρχος και Υπουργός κ. Αλέξανδρος Παπαδόγγονας, στο βιβλίο μου κάνω χρήση του περιεχομένου που αφορά την προεργασία του για τη συγκρότηση των ΤΑ Πελοποννήσου και την πεντάμηνη δραματική περίοδο της δράσης τους υπό την διοίκησή του. Αυτό που σαφέστατα προκύπτει από τις εγγραφές του Ημερολογίου, όπως και από τα Αρχεία του, είναι το γεγονός ότι τα ΤΑ Πελοποννήσου δεν είχαν να κάνουν τίποτε με την εξυπηρέτηση των Γερμανών καθ’ οιονδήποτε τρόπον. Αυτό που προκάλεσε την συγκρότησή τους και την ανάμειξη του Συνταγματάρχη Παπαδόγγονα και τόσων άλλων αξιωματικών ήταν η Κόκκινη Τρομοκρατία του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ και ο Κατοχικός Εμφύλιος που ξεκίνησε ο ΕΛΑΣ με τις επιθέσεις και τη διάλυση των πατριωτικών οργανώσεων της Πελοποννήσου. Στόχος των ΤΑ ήταν η προστασία του δημοκρατικού πληθυσμού στη διάρκεια της Κατοχής και η αποφυγή της κατάληψης της εξουσίας με τη βία από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ. Ο πρώτος στόχος επετεύχθη εν μέρει, γιατί πρέπει να ληφθεί υπόψη η αποτυχία των ΤΑ να προστατεύσουν τον λαό πολλών περιοχών της Πελοποννήσου αμέσως μετά την απελευθέρωση, τον Σεπτέμβριο του 1944. Όλα τα Τάγματα Ασφαλείας, αλλά ειδικότερα τα ισχυρότερα αυτών, τα Τάγματα του Παπαδόγγονα, συνέβαλαν τα μέγιστα στην επίτευξη του δευτέρου στόχου. Η παρουσία τους, μαζί με τον ΕΔΕΣ του Ζέρβα, ανάγκασαν το ΕΑΜ/ΚΚΕ να συμμετάσχει στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος, να δεχθεί την υπαγωγή του ΕΛΑΣ κάτω από Βρετανική διοίκηση με τη Συμφωνία της Καζέρτας, και να συμφωνήσει στην ειρηνική άφιξη στην Ελλάδα Βρετανικών δυνάμεων και μέρους της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας! Αυτές οι δυνάμεις, μαζί με τα υπολείμματα των Ταγμάτων Ασφαλείας, την Χωροφυλακή και άλλες μικρότερες πατριωτικές οργανώσεις, απέτρεψαν την επικράτηση των κομμουνιστών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ τον Δεκέμβριο του 1944.
Από τις εγγραφές του Ημερολογίου προκύπτει σαφώς και άνευ ουδεμιάς αμφιβολίας η απέχθεια του Παπαδόγγονα προς τους Ούνους, όπως αποκαλούσε τους Γερμανούς, η προσήλωσή του στον Βασιλιά Γεώργιο Β΄, την κυβέρνησή του και τους συμμάχους. Και προς τους τρεις εξέφραζε συνεχώς την προσήλωσή του, αποστέλλοντας επανειλημμένως μηνύματα με πληροφορίες για την κατάσταση στην Πελοπόννησο και την Ελλάδα γενικότερα. Η αποσόβηση του κινδύνου του κομμουνισμού και η εξασφάλιση της ελευθερίας της Ελλάδος μετά την αποχώρηση των Γερμανών, ήταν ο στόχος του ως διοικητή των ΤΑ Πελοποννήσου. Εδέχθη τα όπλα των Γερμανών για να πολεμήσει τους κομμουνιστές, αφού οι εκκλήσεις του προς τον Βασιλιά και το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής να σταματήσουν να οπλίζουν τον ΕΛΑΣ αγνοήθηκαν. Απλά, ο Συνταγματάρχης Παπαδόγγονας προηγήθηκε των Βρετανών και των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Εξωτερικού στην αντιμετώπιση των κομμουνιστών με τα όπλα.
Αύριο το τρίτο και τελυταίο μέρος…
Μπορείτε επίσης να διάβασετε το α μέρος στο akromolio.gr
