Γεώργιος Διον. Κουρκούτας, Φιλόλογος –συγγραφέας
Μία καθοριστική σειρά μαχών στην Πελοπόννησο του 1821 έλαβε χώρα στην περιοχή του οροπεδίου της Φολόης. Από τα τέλη του Μαΐου έως τα μέσα Ιουνίου 1821 η ευρύτερη περιοχή που περιέκλειε το Λάλα είχε γίνει πεδίο φονικών συγκρούσεων μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των σκληροτράχηλων πολεμιστών της Οθωμανικής εξουσίας. Τους περίφημους σε όλον τον Μωριά Λαλαίους Τουρκαλβανούς. Το Λάλα ήταν η έδρα τους και έπρεπε να χτυπηθεί, για να σωθεί ο Αγώνας και να επικρατήσει.
Πολλοί έχουν γράψει για το πόσο σημαντικό ήταν το αποτέλεσμα εκείνων των μαχών (με τελευταία αυτή στο Πούσι, στις 13 Ιουνίου 1821), αλλά δεν είχε δοθεί παλαιότερα το ανάλογο ενδιαφέρον. Τα τελευταία χρόνια, βήμα-βήμα, με αυξημένο πλέον το ενδιαφέρον όλων για την ανάδειξη και την προβολή των ηρωικών στιγμών του 1821, ο εορτασμός με επίκεντρο το Πούσι της Φολόης αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Αποδίδεται και η δέουσα ιστορική σημασία για το γεγονός, αλλά και η οφειλόμενη τιμή στους πρωτοπόρους της Ελληνικής Ελευθερίας που στα χώματα της Ηλείας έδειξαν παλληκαριά και πολέμησαν με διάθεση αυτοθυσίας. Αναφέρουμε μερικά από τα βήματα αυτά.
Τα βήματα για την ανάδειξη της Τοπικής Ιστορίας….
Εδώ και 20 σχεδόν έτη έχουμε κυβερνητική εκπροσώπηση στις εκδηλώσεις, δείγμα ότι αυτή η τελετή μνήμης αναβαθμίζεται. Ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας, μαζί με το Δημοτικό Διαμέρισμα Αχλαδινής, διαμόρφωσε καλύτερα τον χώρο στο Πούσι, με διαρκή επίσης κατ’ έτος την παρουσία του ιδίου του Μητροπολίτη Ηλείας. Το 2020 δημιουργήθηκε δραματοποιημένη ταινία-ντοκιμαντέρ, με θέμα την «Πολιορκία και Άλωση του Λάλα», που έχει προβληθεί και εκτός Ηλείας (από το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών και τα Αεροδρόμια της χώρας για την επέτειο των 200 χρόνων έως και τα σχολεία της ομογένειας-μία πρωτοβουλία από τους αναβιωτές του Συλλόγου Φίλων Ιστορίας «Χαράλαμπος Βιλαέτης»). Το έργο αυτό διανεμήθηκε στα σχολεία του τόπου από την Ι. Μητρόπολιν Ηλείας (με στήριξη του μακαριστού Γερμανού), ενώ και η διαρκής παρουσία αναβιωτών από πολλά μέρη της Ελλάδος δίνουν ξεχωριστό χρώμα στις όλες εκδηλώσεις.
Από το 2021 στο Λάλα, με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου «Άγιος Κωνσταντίνος» έχει ξεκινήσει ένας θεσμός εκδηλώσεων μνήμης, που πλέον ξεπερνά τα όρια της Ηλείας, ενώ το Δημοτικό Σχολείο Λάλα (που φέρει το όνομα του πεσόντος Ήρωα Γεωργάκη Πλαπούτα) δίνει πάντα το παρών και προβάλλει την τοπική Ιστορία. Το 2022, με πρωτοβουλία του αειμνήστου Ανάστου Δημητρόπουλου, έγινε και Ημερίδα για τα γεγονότα του 1821 στην Αρχαία Ολυμπία. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος (με πρωτοβουλία και της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας) αφιέρωσε στην Πολιορκία του Λάλα μέρος στο Ψηφιακό Μουσείο της, αλλά και στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Η Γη της Φλόγας». Ίσως εδώ δεν μπορούμε να τα περιλάβουμε όλα.
Υπάρχει και η Ηλεία του 1821 και την τιμάμε….
Κλείνουμε το μικρό μας αφιέρωμα με την λαμπρή πρωτοβουλία των Κεφαλλήνων, που στα Φωκάτα Κεφαλονιάς πρόσφατα δημιούργησαν μνημείο για τους Ήρωες των μαχών περί το Λάλα, με διάθεση να τιμηθούν οι άξιοι και ηρωικοί προγονοί τους που συμμετείχαν στην μάχη (υπό τους Πανά, Φωκά, Ανδ. Και Κων. Μεταξά).
Όλα αυτά είναι αισιόδοξα μηνύματα, που δείχνουν ότι η Ηλεία του 1821 και η συμβολή της στο Πανηγύρι της Λευτεριάς υπάρχουν και προσφέρουν διδάγματα και σήμερα. Είναι , τέλος, παρήγορο πως πέρα από τις όποιες γκρίνιες (εντός ή εκτός εισαγωγικών) για το παρόν και το μέλλον του Νομού μας, υπάρχει η Ιστορία μας, που δεν σταματά στην ένδοξη Αρχαιότητα, αλλά μέσα από τον Μεσαιωνικό Ελληνισμό και τα μνημεία του φτάνει και στην εποχή μας. Με κορυφαίο δείγμα το 1821 και τους ήρωες που στα χώματα της Ηλείας πολέμησαν και αποτίναξαν σκλαβιά αιώνων. Αυτούς τιμάμε με τις εκδηλώσεις που γίνονται στα τέλη κάθε Ιουνίου…..
