Η επιδημιολογική επιτήρηση της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα, πραγματοποιείται κυρίως μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης των περιστατικών HIV, AIDS και των θανάτων.
Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2018, έχουν καταγραφεί στο ΚΕΕΛΠΝΟ 17.214 περιστατικά HIV λοίμωξης (82.83% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών 4.199 έχουν εμφανίσει AIDS και 10.177 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 2.846.
Τους πρώτους δέκα μήνες του 2018 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ 540 περιστατικά HIV λοίμωξης (5 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων τα 448 (82.96%) αφορούσαν σε άνδρες και τα 92 (17.04%) σε γυναίκες. Οι νέες διαγνώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσμού για το πρώτο δεκάμηνο του 2018, είναι σε παρόμοια επίπεδα με εκείνες που δηλώθηκαν το αντίστοιχο χρονικό διάστημα των δύο προηγούμενων ετών και προσεγγίζουν τα προ της επιδημίας επίπεδα, η οποία σημειώθηκε την περίοδο 2011-2013 (Σχήμα 1)
Σχήμα 1: Νέες διαγνώσεις HIV λοίμωξης ανά 100.000 πληθυσμού (περίοδος Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2010-2018)
Από την ανάλυση των νέων διαγνώσεων των τελευταίων 9 ετών, φαίνεται ότι προεξάρχουσα ηλικιακή ομάδα κατά τη διάγνωση είναι αυτή των 30 – 39 ετών. Ωστόσο, από το 2013 παρατηρείται σταδιακή αύξηση στις νέες διαγνώσεις ηλικίας 50 – 64 ετών. Ενώ από το 2011 παρατηρείται μείωση στο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 19 – 29 ετών, το 2018 καταγράφεται αύξηση. Στα άτομα ηλικίας 40 – 49 ετών μέχρι το 2017 παρατηρείται αύξηση στο ποσοστό των νέων διαγνώσεων, ενώ το 2018 παρατηρείται πτωτική τάση (Σχήμα 2).
Σχήμα 2: Ποσοστιαία κατανομή νέων διαγνώσεων HIV ανά ηλικιακή ομάδα (περίοδος Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2010-2018)
Την περίοδο 2011 – 2013, σημειώθηκε στην Ελλάδα σημαντική αύξηση των νέων διαγνώσεων HIV στους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (PWID). Από το 2014, η πορεία στη συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού είναι πτωτική και χαρακτηρίζεται από μικρές αυξομειώσεις, ενώ τα περισσότερα περιστατικά που διαγνώσθηκαν και δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ αφορούσαν σε άτομα που μολύνθηκαν μέσω της απροφύλακτης σεξουαλικής επαφής, κυρίως μεταξύ ανδρών (MSM). Το πρώτο δεκάμηνο του 2018, του 40.74% των νέων HIV διαγνώσεων αφορούσε σε άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, ενώ για το 20% και το 16.85% των νέων περιστατικών δηλώθηκε ως πιθανός τρόπος μόλυνσης η απροφύλακτη ετερφυλοφιλική σεξουαλική επαφή (HETERO) και η χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών, αντίστοιχα. Κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2018 δεν δηλώθηκε κανένα περιστατικό κάθετης μετάδοσης του ιού (Σχήμα 3).
Σχήμα 3: Κατηγορία μετάδοσης HIV λοίμωξης ανά έτος διάγνωσης (Ιανουάριος – Οκτώβριος κάθε έτους)
Συμπερασματικά, στην Ελλάδα, μετά τη μεγάλη επιδημία του HIV στους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών την περίοδο 2011 – 2013, παρατηρείται μείωση των νέων διαγνώσεων. Την περίοδο 2014 – 2018 το ποσοστό των νέων διαγνώσεων σε PWID κυμάνθηκε από 12.35% (2015) έως 16.85% (2018). Η μικρή αύξηση (~3%) των νέων διαγνώσεων PWID που σημειώθηκε το 2018, θα μπορούσε να αποδοθεί στην ενεργοποίηση προγραμμάτων που διενεργούν ελέγχους για τον HIV στη συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού. Το πρώτο δεκάμηνο του 2018, οι περισσότερες μεταδόσεις του ιού αποδίδονται στην απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, κυρίως σε αυτή μεταξύ ανδρών. Επισημαίνεται ότι η μείωση που παρατηρείται σε απόλυτους αριθμούς στο σύνολο των νέων διαγνώσεων HIV κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2018, θα πρέπει να ερμηνευτεί με προσοχή. Η εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα είναι εφικτή, αφού ολοκληρωθεί η αποστολή των δηλώσεων από τους υγειονομικούς φορείς της χώρας, μέχρι το τέλος του έτους.
Γραφείο HIV Λοίμωξης & ΣΝΜ
