Του Αλέξανδρου Σκούρα*
Η ελευθερία του λόγου και του Τύπου είναι τα αυτονόητα θεμέλια της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Κάθε περιορισμός αυτής της ελευθερίας είναι αχρείαστος και επικίνδυνος. Οδηγεί σε διώξεις αθώων ανθρώπων, φτωχαίνει τη δημόσια σφαίρα, ηρωοποιεί μισαλλόδοξους και ρατσιστές, αποτυγχάνει να πετύχει ακόμη και τους διακηρυκτικούς του στόχους.
Το ΚΕΦίΜ αυτές τις μέρες πανηγυρίζει τη θριαμβευτική δικαίωση της Σώτης Τριανταφύλλου, έναν αγώνα στον οποίο μπορούμε να περηφανευόμαστε πως συμβάλαμε με τις δικές μας δυνάμεις, με τις δυνάμεις που μας δίνουν τα μέλη και οι υποστηρικτές μας. Η νίκη αυτή πιστεύουμε πως είναι ένα σημαντικό ορόσημο στον αγώνα για την έμπρακτη κατοχύρωση της ελευθερίας του λόγου. Πολύ περισσότερο μάλιστα, εφόσον καταδεικνύει με τον πιο σαφή τρόπο τους λόγους για τους οποίους ο λεγόμενος αντιρατσιστικός νόμος πρέπει να καταργηθεί. Να λοιπόν κάποιοι από αυτούς:
Η κρατική εξουσία αντικαθιστά τη δημόσια σφαίρα
Η κριτική του δημόσιου λόγου, όσο αποτρόπαιος κι αν είναι αυτός, είναι υπόθεση της κοινωνίας – όχι του κράτους. Αν αφήσουμε το κράτος να αποφασίζει ποιο επιχείρημα είναι θεμιτό να διατυπώνεται και ποιο όχι, το καθιστούμε κριτή του αληθούς και ορθού. Κάνουμε την κριτική από υπόθεση όλων μας, προνόμιο των λίγων που τυχαίνει να νέμονται την εξουσία.
Οι μισαλλόδοξοι γίνονται αντισυστημικοί ήρωες
Όπως είδαμε πολύ καλά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, το απαγορευμένο αποκτά ξεχωριστή έλξη. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δίνουμε σε μισαλλόδοξους και ρατσιστές την ευκαιρία να λένε “Δείτε τι σας κρύβουν, ακούστε τι απαγορεύουν να ειπωθεί, διαβάστε την αλήθεια που δεν θέλουν να μάθετε” και να δρέπουν έτσι τις δάφνες του αντισυστημικού ήρωα που τους διώκουν οι… αόρατες δυνάμεις του Κακού και οι εγχώριοι πράκτορές τους.
Εκφυλίζεται η κριτική ικανότητα
Σύμφωνα με την Anti Defamation League, το 47% των Ελλήνων, δηλαδή περίπου οι μισοί, πιστεύει ότι «οι άνθρωποι μισούν τους Εβραίους λόγω του πώς συμπεριφέρονται οι Εβραίοι». Πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτές τις απόψεις; Σίγουρα όχι με το να τις καταστήσουμε παράνομες! Η μάχη που όσοι πιστεύουμε στην ελευθερία έχουμε να δώσουμε αφορά τα επιχειρήματα, την κατά μέτωπο επίθεση στη μισαλλοδοξία και τον ρατσισμό. Ούτε χρειάζεται, ούτε έχουμε την πολυτέλεια να κρυβόμαστε πίσω από τις γωνίες των απαγορευτικών νόμων. Άλλωστε, την ελευθερία του λόγου δεν την χρειαζόμαστε για να μιλάμε για τον καιρό – τη θέλουμε για να καταρρίπτουμε με επιχειρήματα τις λανθασμένες ιδέες και να φτάνουμε έτσι ολοένα και πιο κοντά στην αλήθεια.
Ο εντοπισμός του »λόγου μίσους» είναι αναγκαστικά αυθαίρετος
Τι ακριβώς είναι ο λόγος μίσους και η εχθροπάθεια; Διαβάστε τον σχετικό νόμο και προσπαθήστε να βγάλετε άκρη. Σε τέτοιες περιπτώσεις όπου κρίνεται η πρόθεση και όχι η πράξη, το σημείο όπου ξεκινά η παρανομία είναι κατ’ ανάγκη θολό. Κάποιοι μπορεί να περιμένουν ότι η νομολογία, οι πρώτες υποθέσεις που θα κριθούν στα δικαστήρια θα βάλουν μια διαχωριστική γραμμή. Όμως αυτό μας οδηγεί στο επόμενο σημείο…
Μαζί με τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά
Η περίπτωση της δίωξης της Σώτης Τριανταφύλλου καταδεικνύει το πώς, ανεξάρτητα από τις τυχόν αγαθές προθέσεις του νομοθέτη, τέτοιοι νόμοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα δίωξης ιδεολογικών αντιπάλων. Το ότι η συγγραφέας αθωώθηκε είναι βεβαίως θετικό. Όμως ακόμα κι έτσι δεν γλίτωσε την πολύμηνη δικαστική ταλαιπωρία, ούτε τους προπηλακισμούς. Και έτσι…
Όσοι εκφέρουν δημόσιο λόγο εκφοβίζονται
Διώξεις όπως αυτή εναντίον της Σώτης Τριανταφύλλου, ανεξάρτητα από την έκβασή τους, στέλνουν το μήνυμα σε όσους εκφράζονται στη δημόσια σφαίρα να είναι υπερβολικά προσεκτικοί καθώς ακόμη και απόψεις τις οποίες οι ίδιοι θεωρούν απολύτως μη προβληματικές μπορούν να τους οδηγήσουν στα δικαστήρια. Έτσι όμως ο δημόσιος λόγος φτωχαίνει.
Κάποιοι θα ζητάνε την ολοένα και μεγαλύτερη επέκταση των απαγορεύσεων
Επειδή τα όρια μεταξύ του θεμιτού και του παράνομου λόγου σε έναν τέτοιο νόμο είναι θολά, όσοι για τους δικούς τους λόγους επιθυμούν την ολοένα και μεγαλύτερη επέκταση των απαγορεύσεων έχουν μπροστά τους ένα λαμπρό πεδίο δόξης. Και μια κυβέρνηση είναι πάντα πρόθυμη να εξυπηρετήσει μια καλά οργανωμένη ομάδα πίεσης.
Γεννιούνται οι προϋποθέσεις για αστυνομία σκέψης
Κάποιοι κατηγορούν εμάς τους φιλελεύθερους για υπερβολική δυσπιστία έναντι του κράτους. Εμείς από την άλλη, πιστεύουμε πως το εφιαλτικό σενάριο που περιγράφει ο Χάγιεκ στον Δρόμο προς τη δουλεία είναι απολύτως πιθανό. Και, σε κάθε περίπτωση, έχουμε ως γνώμονά μας τη ρήση του Τόμας Τζέφερσον «Θα προτιμούσα να υφίσταμαι τις δυσκολίες της υπερβολικής ελευθερίας, παρά αυτές της υπερβολικά λίγης»!
*Ο κ. Αλέξανδρος Σκούρας
είναι ο Πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης.
