Γράφει ο Χρήστος Χαρίτος
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 ένας εκκωφαντικός θόρυβος συνταράσσει την Αθήνα. Τα γραφεία της προδοτικής φιλοναζιστικής οργανώσεως ΕΣΠΟ ανατινάσσονται στην Πατησίων. Μέσα από τα ερείπια ανασύρονται νεκροί 43 Γερμανοί και 39 Έλληνες συνεργάτες τους. Ποιος μπορούσε να κάνει αυτό το σαμποτάζ στο κέντρο της Αθήνας, στο απόγειο της ισχύος του Γερμανικού στρατού και να στείλει το μήνυμα της εθνικής αντιστάσεως;
Οι Γερμανοί δεν αργούν να βρεθούν στα ίχνη της οργανώσεως. Είναι η ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων), του Χιώτη υποσμηναγού Κώστα Περρίκου. Μαζί του ο «ουλαμός καταστροφών» της ΠΕΑΝ με τους Διονύσιο Παπαδόπουλο, Θανάση Σκούρα, Αντώνη Μυτιλιναίο, Σπύρο Γαλάτη, Δημήτρη Λόη, Ιουλία Μπίμπα. Τόσο ο Περρίκος, όσο και τα άλλα μέλη της ΠΕΑΝ, είναι εθνικιστές. Όπως έγραψε και η «Ελευθεροτυπία» στις 19/9/10 «τα μέλη της ΠΕΑΝ εκτέλεσαν ένα από τα πιο σημαντικά σαμποτάζ πόλης στην κατεχόμενη Ευρώπη».
Ο Περρίκος συλλαμβάνεται στις 11 Νοεμβρίου, όπως και τα περισσότερα στελέχη του. Η Ιωάννα Τσάτσου, αυτόπτης μάρτυς της δίκης του Περρίκου στο Γερμανικό στρατοδικείο, περιγράφει: «Ο Περρίκος ήταν υπεύθυνος και γενναίος. Έως το τέλος προσπάθησε να πείσει τους Γερμανούς πως μόνος του έκανε την ανατίναξη». Ο γενναίος αυτός Έλληνας εκτελέσθηκε στο σκοπευτήριο της Καισαριανής στις 4 Φεβρουαρίου 1943, αφήνοντας πίσω του 3 παιδιά.
Η ΠΕΑΝ δεν ήταν τυχαία οργάνωση. Την 25η Μαρτίου 1942 είχε διοργανώσει την μεγάλη πορεία προς το άγαλμα του Ξάνθου στην πλατεία Κολωνακίου, «με πολύ φόβο, αλλά με βαριά την κληρονομιά της ιστορίας». Σημαιοφόρος και επικεφαλής της πορείας ήταν ο ΠΕΑΝίτης εθνικιστής φοιτητής Διονύσιος Παπαδόπουλος. Αργότερα στα Δεκεμβριανά, τα μέλη της ΠΕΑΝ υπερασπίσθηκαν την Αθήνα από τις επιθέσεις του ΕΛΑΣ.
Η ανατίναξη της ΕΣΠΟ όμως ήταν κορυφαία αντιστασιακή πράξη και η τιμή που αρμόζει στην ΠΕΑΝ δεν εξαντλείται στην προτομή του Περρίκου, γωνία Πατησίων και Γλάδστωνος. Παραμένει όμως ευρέως άγνωστη, επειδή η ΠΕΑΝ ήταν δεξιά οργάνωση και στην Ελλάδα η Δεξιά έχει έλλειμμα ιδεολογικής και ιστορικής μνήμης, ενώ η Αριστερά προσπαθεί με ψέμματα να μονοπωλήσει τον αγώνα της εθνικής αντιστάσεως. Στο έρεβος που ζούμε σήμερα, η θυσία του Περρίκου και των άλλων πατριωτών μάς υπενθυμίζει την ρήση του Περικλέους: «Ποιο είναι το μυστικό της ευτυχίας; Η ελευθερία. Και ποιο είναι το μυστικό της ελευθερίας; Η ανδρεία».
(Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά
στο φύλλο της 17ης Σεπτεμβρίου 2011 της εφημερίδας Ελεύθερη Ώρα).
