του Δημήτριου Βεζανή*
Ο Εθνικισμός στηρίζεται σε τέσσερεις παραμέτρους:
α) την κοινή καταγωγή
β) την κοινή γλώσσα
γ) την κοινή θρησκεία και
δ) τον κοινό πολιτισμό
οι οποίες παράμετροι οδηγούν το Έθνος σε μία αίσθηση κοινής αποστολής. Κατ’ αυτήν την έννοια ο Εθνικισμός συνεπάγεται τον Σοσιαλισμό εντός των πλαισίων της Εθνικής κοινότητας, δηλαδή την κοινωνική αλληλεγγύη και την προσπάθεια βιοτικής και πνευματικής ανελίξεως όλων των μελών του Έθνους.
Υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα σε Πατριωτισμό κι Εθνικισμό. Ο πατριωτισμός είναι αγάπη προς την χώρα, προς μία χώρα όμως η οποία έχει παράδοση και πνευματικότητα. Ο Εθνικισμός δεν είναι αγάπη προς την χώρα αλλά προς το Έθνος, προς τον φορέα και δημιουργό των παραδόσεων, ανεξαρτήτως του χώρου εντός του οποίου ασκεί την δράση του. Ο Πατριωτισμός είναι στατικός, περιωρισμένος εις άμυνα και άρα αδύναμος, ενώ ο Εθνικισμός είναι δυναμικός, δημιουργικός και επεκτατικός.
Ως προς την μορφή του πολιτεύματος, έχει αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει ιδεώδες πολίτευμα, αλλά η αξία του εξαρτάται κάθε φορά από το ηθικό και πνευματικό περιεχόμενο κάθε Πολιτείας.
Η Δημοκρατία είναι το πολίτευμα των πολιτικώς ωρίμων λαών. Είναι το πολίτευμα της υψίστης ευθύνης. Όταν όμως η ωριμότης δεν υπάρχει και η ευθύνη απολείπει τους ασκούντες την εξουσία, τότε δύναται να μεταβληθεί εις αληθινή κόλαση και να οδηγήσει τους λαούς στην καταστροφή.
*Δημήτριος Βεζανής (1904-1968)
(Καθηγητής Πανεπιστημίου,
Πολιτικός Επιστήμονας και Συνταγματολόγος)
