Του Γιάννη Χατζηαντωνίου*
Ο Ηρόδοτος διηγείται ότι όταν στην Αθήνα ανέβηκε μια τραγωδία με θέμα την καταστροφή της επαναστατημένης Μιλήτου από τους Πέρσες, οι Αθηναίοι θρήνησαν γοερά, επέβαλαν όμως μεγάλο πρόστιμο στον τραγωδό και απαγόρευσαν το έργο, καθώς και κάθε άλλο συναφές (1).
Στην Ελλάδα του 20ου αιώνα και ειδικά το 1974, δεν υπήρξε κανένας Φρύνιχος για να τιμωρηθεί, δεν θρήνησαν και πολλοί για την Κύπρο, τα «δεν ξεχνώ» της πρώτης περιόδου, πολύ φυσικό, περιέπεσαν σε λήθη. Οι Ελλαδίτες απολαμβάνουν την μεταπολίτευση, δηλαδή τον κοινοβουλευτισμό που υποδύθηκε την δημοκρατία (2) και μαζί με τους Κυπρίους αναζήτησαν στην ευμάρεια- υπονομευμένη κι αυτή- όπως αποδείχτηκε την λήθη για την εθνική ήττα.
Για να μην υπερβάλλουμε και κυρίως για να οικοδομήσουμε σε ένα έθνος που διατρέχει κίνδυνο επιβίωσης, στην Κύπρο το έθνος δεν είχε μια κακιά στιγμή.
Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, που μαχόμαστε σήμερα να μην αμφισβητηθεί, τροποποιήθηκε για πρώτη φορά με τις συμφωνίες Ζυρίχης- Λονδίνου το 1959- 1960 για την Κυπριακή «ανεξαρτησία». Δεν είναι πολύ γνωστό αλλά σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάννης οι Τούρκοι είχαν παραιτηθεί από την Κύπρο. (3)
Η Χούντα αποτέλεσε για πολλούς βολική αφορμή για να ταμπελαριστεί ως ακροδεξιά η επιδίωξη της αυτοδιάθεσης – Ένωσης. Όμως ο αγώνας της ΕΟΚΑ 1955-59 δεν έγινε για την ανεξαρτησία, αλλά για την αυτοδιάθεση – Ένωση με την Ελλάδα, ένα αίτημα τόσο πάνδημο που το ΑΚΕΛ ακόμα και στις αρχές της δεκαετίας του 1960 διακήρυσσε ως στόχο: «Ένωσις και μόνον Ένωσις, χωρίς όρους και χωρίς ανταλλάγματα» (4).
Σήμερα είναι ολοφάνερο ότι τα περί ακροδεξιάς δεν είναι πολιτικός χαρακτηρισμός, είναι βρισιά, ταμπέλα για φίμωση της διαφωνίας, ιδίως στα εθνικά αλλά όχι μόνο.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα: Στις τελευταίες ευρωεκλογές κατέβηκε ένα κόμμα της υποτιθέμενης τουρκικής μειονότητας. Όλοι είδαμε ότι πρώτευσε στην Ξάνθη κα την Ροδόπη. Κατέβασε και σλαβομακεδόνισσα υποψήφια. Είμαστε στην Πελοπόννησο, στην ιστορική πρωτεύουσα για κάποιους αιώνες της Βόρειας Πελοποννήσου. Την πατρίδα του Νεομάρτυρα Ανανία. Θυμίζω πως στα χρόνια της τουρκοκρατίας στις ακολουθίες για του αγιασμένους μας νεομάρτυρες της Πίστης και του Έθνους, οι Χριστιανοί παρακαλούσαν τον Χριστό «των Αγαρηνών τον ζυγόν απόσεισον» (5) Πόσους ψήφους έλαβε το κόμμα αυτό εδώ γύρω, ξέρετε; Στην Αρκαδία 21, στην Κορινθία 27, στην Αργολίδα 17, στην Αχαΐα 63, στη Μεσσηνία 30, στη Λακωνία 24 και στην Ηλεία 28. Για να έχετε μέτρο σύγκρισης στα Δωδεκάνησα έλαβε 51. Στις προηγούμενες ευρωεκλογές είχαν εμφανιστεί μεμονωμένοι ψήφοι και ένας ισχυρός πυρήνας στην Αχαΐα. (6).
Με αυτά βέβαια δεν ασχολείται κανείς. Ούτε καν η «ακροδεξιά» στη Βουλή, παρόλο που το ζήτημα αφορά όλη τη χώρα και η τάση είναι αυξητική. Υπάρχουν τούρκοι ψηφοφόροι στην Πελοπόννησο; Έγιναν μεταδημοτεύσεις από την Θράκη; Μήπως πρόκειται για ισλαμικό δίκτυο πολιτογραφημένων μεταναστών {Πακιστανών; Αλβανών; άλλων;} υπό τουρκική καθοδήγηση όπως πχ στην Γαλλία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ιδιαίτερα στη χώρα μας;
Η ουσιαστική εγκατάλειψη της Κύπρου και των αδελφών μας εκεί, έγινε αξίωμα της μεταπολιτευτικής πολιτικής και της «ελίτ» της χώρας. Αυτόσυμπυκνώθηκε στην απόφανση «η Κύπρος κείται μακράν». Με διάφορες εκδοχές «Η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα συμπαρίσταται» κττ, που σημαίνει ότι οι Ελλαδίτες νίπτουμε τα χείρας μας για την εισβολή, απωθούμε τα τετελεσμένα της κατοχής, αποδεχόμαστε τον εποικισμό, ορκιζόμαστε πίστη στη «Διζωνική- Δικοινοτική Ομοσπονδία», δηλαδή στην διχοτόμηση. Το πρόβλημα είναι «κυπριακό» με την χειρότερη του όρου έννοια, πρόβλημα μεταξύ δύο κοινοτήτων.
Είναι πολύ λογικό που όλο αυτό το σύστημα στήριξε πριν είκοσι χρόνια το σχέδιο Ανάν. Η πολιτική αυτή βέβαια δεν αφορά μόνο την Κύπρο και το εκεί τμήμα του Ελληνισμού. Πολιτική των κυρίαρχων κύκλων, στηρίζεται από όλο το πολιτικό φάσμα και φυσικά την αριστερά που πολλές φορές μάλιστα υπερθεματίζει κατά του ελληνικού «εθνικισμού» στην Κύπρο και όχι μόνον. Ο κεμαλισμός έχει εκτός εξαιρέσεων εξωραϊστεί και κάποιες φορές αγιοποιηθεί από τους ακαδημαϊκούς μας.(7).
Η πολιτική του ενδοτισμού απλώνεται από το Αιγαίο έως την Θράκη. Η τουρκική απειλή χρησιμεύει μόνον ως άλλοθι για να υποχωρούμε σε όλα τα μέτωπα έναντι του καθενός (Σκοπιανών, Αλβανών κλπ). Κατά τα άλλα θαυμάζουμε και συμπαριστάμεθα σε πολλούς αγωνιζόμενους λαούς στον κόσμο. Δικαίως. Έχουμε εδώ και φίλους μας Παλαιστίνιους που μάχονται εναντίον της κατοχής και του εποικισμού. Αλλά γιατί δεν κάνουμε στα δικά μας αυτά που κάνουν αυτοί στα δικά τους; Πόσο σοβαροί και αξιόπιστοι σύμμαχοι είμαστε όταν την κατοχή και τον εποικισμό τα αποδεχόμαστε στην Κύπρο, όταν δεν τολμούμε να θέσουμε ως πολιτικό στόχο – αίτημα την απελευθέρωση των κατεχόμενων στην Κύπρο;
Τελευταία το πολιτικό μας σύστημα και η κυβέρνηση των Αθηνών (ελληνική;) κατακεραυνώνουν «από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου» την Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία. Στέλνουν όπλα «για να απελευθερωθεί», ο Πρωθυπουργός μάλιστα είπε πριν λίγες μέρες ότι δημιουργήθηκαν κενά στην άμυνά μας γι αυτόν το λόγο! Κανένας δημοσιογράφος, κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν επισημαίνει το παράδοξο: Απελευθέρωση στην Ουκρανία και διζωνική – δικοινοτική στην Κύπρο; Γιατί όχι το αντίστροφο; Ουκρανοί είμαστε ή Αμερικάνοι; Δεν είμαστε Έλληνες; Έχουμε – κατά το λεγόμενο – «ανέβει πίστα» στην ξενοδουλεία.
Υπήρξαν για να είμαστε δίκαιοι κάποιες αναλαμπές στην εθνική πολιτική της Ελλάδας. Διακηρύχθηκε «ο ενιαίος αμυντικός χώρος», φτιάχτηκαν οι βάσεις στην Πάφο και τη Λεμεσό. Διακηρύχθηκε ότι «ένα βήμα του Αττίλα στην Κύπρο σημαίνει σύγκρουση με την Ελλάδα». Αλλά ο Πρωθυπουργός που τα είπε αυτά έχει πεθάνει εδώ και δεκαετίες και οι επόμενοι δεν τα επανέλαβαν. Υπήρξαν στιγμές που ο Κυπριακός Ελληνισμός, με την πλάτη στον τοίχο, απέρριψε την συνθηκολόγηση. Το σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε με δημοψήφισμα. Όμως δεν υπάρχει σήμερα Τάσσος Παπαδόπουλος.
Τότε η ψυχή του Έθνους μίλησε για κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο που δεν θα υποβαθμιστεί εκουσίως σε κοινότητα. Και για μια φορά σωστά, ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας συμπαραστάθηκε. Χαμηλόφωνα, σχεδόν ντροπαλά. Σήμερα οι φίλοι του κομπάζουν. Άλλοι, «εκσυγχρονιστές», μέχρι παράρτημα στην Κύπρο του Ομίλου τους έφτιαξαν προς είσπραξη κονδυλίων από την USAID, «για το καλό μας»…. Αυτά, παλαιότερα.
Σήμερα, τώρα, στον ΟΑΣΕ ετοιμάζεται να γίνει Τούρκος αξιωματούχος επικεφαλής κι αυτό όχι απλώς χωρίς εναντίωση από την Αθήνα. Ο συγκεκριμένος μάλιστα υποψήφιος θεωρείται εμπνευστής και πάντως διαπρύσιος κήρυκας του δόγματος της γαλάζιας πατρίδας, δηλαδή των δικαιωμάτων του Ελληνικού έθνους, του ελλαδικού και του κυπριακού κράτους στην θάλασσα (και όχι μόνο). Επισημαίνεται ότι η τοποθέτηση αυτή γίνεται με ομοφωνία, μία αντίρρηση αρκεί.
Δυστυχώς νομίζω, η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο έχει δεσμευτεί, αλλά κατεβαίνει με την Τουρκία με κοινό ψηφοδέλτιο διεκδικώντας άλλο –κατώτερο -αξίωμα στον ΟΑΣΕ.(8).
Καταλαβαίνω ότι το βάρος είναι μεγάλο για τον Κύπριο Πρόεδρο. Όμως μεγάλη είναι και η ευθύνη του, να προβάλει το βέτο που δικαιούται η Κυπριακή Δημοκρατία.. Η ελληνική κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ότι προτίθεται να πουλήσει δεκάδες μαχητικά της Ελληνικής πολεμικής αεροπορίας. Εκατόν οκτώ, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα (9). Με τέτοια απειλή στο Αιγαίο την Θράκη και την Κύπρο μας περισσεύουν αυτά τα αεροπλάνα, όταν η Τουρκία έχει αναπτύξει βιομηχανία αμυντική και εκσυγχρονίζει τα δικά της μαχητικά;
Αν υποθέσουμε ότι αυτά τα μαχητικά θέλουμε να τα πωλήσουμε, γιατί δεν αγοράζει μέρος αυτών η Κυπριακή Δημοκρατία, με προσωρινή στάθμευση στο Καστέλλι της Κρήτης και δεν εκπαιδεύουμε κύπριους χειριστές στην Σχολή Ικάρων ; Γιατί Ελλάδα και Κύπρος δεν «συναποφασίζουμε» να φτιάξουμε κυπριακή πολεμική αεροπορία;
Με θλίβει βαθύτατα, αλλά πρέπει να το παραδεχτώ: Η Κύπρος, η ημικατεχόμενη, είναι όντως μακριά. Γιατί σήμερα το έθνος των Ελλήνων είναι πολύ μακριά από την ψυχή του. Όμως αυτό δεν θα συνεχιστεί για πολύ ακόμα.
Όσο έχουμε αυτές τις κυβερνήσεις, αυτό το πολιτικό σύστημα, αυτή την πνευματική και οικονομική ηγεσία, η Κύπρος είναι πολύ μακριά. Όχι βέβαια γεωγραφικά. Ο ελληνικός στρατός έφτασε παλιότερα στην Κορέα, πολύ πρόσφατα πολεμικό μας πλοίο επιχειρούσε στην Ερυθρά θάλασσα. Οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν στείλει τον Κίμωνα στην Κύπρο με τριήρεις, όπου «και νεκρός ενίκα». (10).
Αλλά, ήδη ο λαός τους στρέφει την πλάτη του. 60% αποχή. Δεν φτάνει όμως η άρνηση. Έχουμε ανάγκη μια σοβαρή εθνική δημοκρατική ενότητα. Χωρίς ταμπέλες. Χωρίς να αναπαράγουμε διχασμούς του παρελθόντος. Δεν είμαστε όλοι όπως αυτούς που σήμερα κατέχουν τις εξουσίες. Είμαστε οι πολλοί, απλώς είμαστε σκόρπιοι. Ας ενωθούμε !
Ας βρούμε ή ας φτιάξουμε φορείς. Όσο με αφορά, με μία προϋπόθεση: Όχι ξανά, όχι πια, πατριωτικές πτέρυγες σε μη πατριωτικά κόμματα. Όχι ξανά διχασμοί.
Δεν θα μας σταματήσουν οι ξένοι, οι ισχυροί του σήμερα. Σύμφωνα με τον Ποιητή – η ποίηση μας απέμεινε μέχρι να ξανασηκωθούμε, τον μεγάλο ποιητή της Ελλάδας και της Κύπρου μας,
«Κύριε βόηθα να θυμόμαστε
πως έγινε τούτο το φονικό
την αρπαγή, το δόλο, την ιδιοτέλεια,
το στέγνωμα της αγάπης
Κύριε βόηθα να τα
ξεριζώσουμε…»
– ….τη γνώμη των δυνατών ποιος θα μπορέσει να τη γυρίσει; Ποιος θα μπορέσει να ακουστεί;
Καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει το βραχνά των
άλλων.(11)
Θα ονειρευτούμε ξανά μαζί! Θ’ αντιπαλέψουμε με την ορμή που ύμνησε ο Διονύσιος Σολωμός «τη γνώμη των δυνατών»! Νέα δύναμη το Έθνος θα πάρει, σαν και πριν να βαδίσουμε εμπρός ! Στην Κύπρο, στο Αιγαίο, στην Θράκη, παντού!
Και τότε θα επαληθευτεί η προφητεία του Ποιητή μας:
– Ναι! Όμως ο μαντατοφόρος τρέχει.
Κι όσο μακρύς και νάναι ο δρόμος του, θα φέρει
σ’ αυτούς που γύρευαν ν’ αλυσοδέσουν τον Ελλήσποντο,
το φοβερό το μήνυμα της Σαλαμίνας! …(11)
Ως τότε με λόγο και με πράξη, όσο εξαρτάται από τον καθένα μας ας θυμόμαστε την εισβολή και κατοχή της Κύπρου μας, παραφράζοντας τον καπετάν Μιχάλη του Καζαντζάκη: Άμα λευτερωθεί η Κύπρος, θα λευτερωθεί και μένα η καρδιά μου! Άμα λευτερωθεί η Κύπρος, θα γελάσω …..
Καλή Λευτεριά Έλληνες! Καλή Λευτεριά αδελφοί μας Κύπριοι!
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- «…Φρυνίχω δράμα Μιλήρου άλωσιν και διδάξαντι ες δάκρυα τε έπεσε το θέατρον και εζημίωσάν μιν ως αναμνήσαντα οικήια κακά χιλήισι δραχμήσι και επέταξαν μηκέτι μηδένα χρήσθαι τούτω τω δράματι» Ηροδότου
Ιστορίαι 6,21
- Η δημοκρατία στις μέρες μας δεν νοείται πιά χωρίς αντιπροσώπευση (κοινοβούλιο) αλλ’ αυτή από μόνη της δεν αρκεί, όπως μας έχει προειδοποιήσει ο Αριστοτέλης (Βλ. Πολιτικά IV,4,1290 εκδ. Ζαχαρόπουλος τ.Β ́σελ. 391 μεταφραση Παν. Λεκατσά «δημοκρατία υπάρχει όταν την κυρίαρχη εξουσία έχουν οι ελεύθεροι, ολιγαρχία δε όταν την έχουν οι πλούσιοι») και ζούμε σήμερα.
- Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος : Οι συνθήκες της Λωζάννης εκδ. Εθνικό Τυπογραφείο, 1923
- Κομματικό ντοκουμέντο «ο δρόμος για τη Λευτεριά»
- Ακολουθία εις Νεομάρτυρας , εκδ. Αποστολικής διακονίας Εκκλησίας της Ελλάδος (πρωτότυπο του 17ου- 18ου αιώνα)
- Πηγή : Η Ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών με τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών 2024.
- Ενδεικτικά για το ζήτημα αυτό βλ. Εισαγωγή του Βλάση Αγτζίδη στο βιβλίο του για την Μικρά Ασία, εκδ . Παπαδόπουλος.
- Βλ. Με κοινό ψηφοδέλτιο Ελλάδα και Τουρκία στον ΟΑΣΕ! – slpress.gr
- Βλ. Η Ελλάδα πουλάει 108 μαχητικά (sportime.gr)
- Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίοι Παράλληλοι- Κίμων) στο Κίτιο, την σημερινή Λάρνακα, τιμούσαν τον Κίμωνα ως ήρωα.
- Γ. Σεφέρης Ποιήματα εκδ. Ίκαρος , σελ.265, οι στίχοι από το ποίημά του «Σαλαμίνα της Κύπρος»
*Το κείμενο αποτελεί εκφωνήθηκε ως ομιλία του δικηγόρου Γιάννης Χατζηαντωνίου στις εκδηλώσεις μνήμης που έγιναν στο Βυζίκι Γορτυνίας Αρκαδίας, το τριήμερο 12-14 Ιουλίου 2024 με θέμα “50 χρόνια Τουρκικής Κατοχής στην Κύπρο – 50 χρόνια Δημοκρατίας στην Ελλάδα”.
Διοργανωτής ήταν η ΕΝΩΣΗ ΒΥΖΙΚΙΩΤΩΝ, σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας και υπο την αιγίδα της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα.. Συνδιοργανωτές Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμος Γορτυνίας και Κοινότητα Βυζικίου, η Πανγορτυνιακή ¨Ενωση και τοπικά σωματεία (εξωραϊστικός και πολιτιστικός Σύλλογος) με συμμετοχή διάφορων ακόμα φορέων.
