Γράφει ο Νικόλαος Βασιλός –Αντιστράτηγος Δ/Β
Ο Γεώργιος Μπούτος του Μιχαήλ γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1927 στο Ναύπλιο. Ο πατέρας του ήταν έμπορος. Σαν μαθητής αρίστευσε. Φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από όπου αποφοίτησε το 1950 ονομασθείς Ανθυπολοχαγός Πεζικού. Υπηρέτησε για πρώτη φορά στην Κύπρο κατά το 1967 με την Ελληνική Μεραρχία στο Σταυροβούνι.
Μετά την ανάκληση της Ελληνικής Μεραρχίας ο Γεώργιος Μπούτος τοποθετήθηκε στην Ηγουμένισσα μέχρι το 1969. Μεταξύ 1970 – 1972 υπηρέτησε ως Διοικητής του ΛΥΒ στα Σέρβια της Κοζάνης. Ο Μπούτος παντρεύτηκε την Παναγιώτα (Νότα) Σύρμα με την οποία απέκτησε δύο γιούς το Μιχάλη και το Δημήτρη.
Το 1972 τοποθετήθηκε Διοικητής του 241 ΤΠ στην Αθαλάσσα στην Κύπρο.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1973 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη και ανέλαβε την Διοίκηση του 286 Μ/ΚΤΠ με έδρα την Κάτω Λακατάμεια. Στις 17 Νοεμβρίου 1973 το Τάγμα μεταστάθμευσε στην Κοκκινοτριμιθιά. Το στρατόπεδο πήρε την ονομασία “Στρατόπεδο Γρηγόρη Αυξεντίου”.
Πραξικόπημα Δευτέρα 15η Ιουλίου 1974.
Ο Διοικητής του 286 Μ/ΚΤΠ και οι αξιωματικοί του Τάγματος δεν ήταν μυημένοι στο πραξικόπημα. Η 15η Ιουλίου ξεκίνησε σαν μια συνηθισμένη ημέρα. Η Μονάδα ακολούθησε το καθημερινό πρόγραμμα.
Γύρω στις 07:15-07:30 από το δρόμο Λευκωσίας – Τροόδους δίπλα στο “Στρατόπεδο Αυξεντίου” πέρασε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με τη συνοδεία του επιστρέφοντας από την εξοχική του κατοικία στο Τρόοδος. Ταυτόχρονα πάνω από το στρατόπεδο πετούσε Ε/Π του εφεδρικού για έλεγχο των αρμάτων και των ερπιστιοφόρων των στρατοπέδων της Κοκκινοτριμιθιάς οι χειριστές του οποίου ανέφεραν ότι δεν αντελήφθησαν καμία κίνηση . Άνδρες του εφεδρικού Σώματος (Μακαρίου) όλο το βράδυ επιτηρούσαν το 286 Μ/ΚΤΠ και την 23ΕΜΑ.
Στις 08:00 αξιωματικός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) μετέφερε προφορική διαταγή στον Αν/χη Μπούτο Γεώργιο να κινήσει το 286 Μ/ΚΤΠ προς το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) όπου θα παρέμεινε εφεδρεία του ΓΕΕΦ, το πραξικόπημα είχε αρχίσει. Το απόγευμα το Τάγμα συμμετείχε στην κατάληψη της Αρχιεπισκοπής. Άνδρες του 286 Μ/ΚΤΠ που ήταν αποσπασμένοι στην 21 Επιλαρχία Αναγνωρίσεως έλαβαν μέρος στην κατάληψη του Προεδρικού Μεγάρου.
Μετά την κατάληψη της Αρχιεπισκοπής το 286Μ/ΚΤΠ συγκεντρώθηκε στην πλατεία Μεταξά (Ελευθερίας) και ανέλαβε την τήρηση της τάξης, την απαγόρευση της κυκλοφορίας και γενικά την τήρηση του στρατιωτικού νόμου.
Τρίτη – Τετάρτη 16η_17η Ιουλίου 1974 το Τάγμα παρέμεινε στην Πλατεία Μεταξά (Ελευθερίας). Το πρωί της Πέμπτης 18η Ιουλίου 1974 το Τάγμα μετακινήθηκε στο στάδιο της Λευκωσίας Γυμναστικού Συλλόγου «τα Παγκύπρια» ΓΣΠ (παλαιό) όπου εγκαταστάθηκε.
Παρασκευή 19η Ιουλίου 1974:
ο μεσημέρι ο Μπούτος πήγε στην ΙΙΙ Ανωτέρα Τακτική Διοίκηση (Α.Τ.Δ) για να ενημερωθεί για τις πληροφορίες περί επικείμενης τουρκικής εισβολής όπου τον διαβεβαίωσαν ότι πρόκειται για άσκηση.
Αργά το απόγευμα ο Μπούτος πηγαίνει στο ΓΕΕΦ όπου του δόθηκε φάκελος για επικείμενη απόβαση των Τούρκων. Η συμμετοχή του 286Μ/ΚΤΠ στην αντιμετώπιση πιθανής τουρκικής απόβασης στις ακτές της Κερύνειας προβλεπόταν από το Σχέδιο Αμύνης Κύπρου (Σ.Α.Κ) «ΑΦΡΟΔΙΤΗ». Την 21:00 το Τάγμα έλαβε τηλεφωνική διαταγή να είναι έτοιμο για εφαρμογή του ΣΑΚ «ΑΦΡΟΔΙΤΗ». Όταν γύρω στα 21:30-20:00 ξεκαθάρισε ότι η απόβαση θα γινόταν στην περιοχή Κυρήνειας o Μπούτος εισηγήθηκε να μετακινηθεί η μονάδα στο χώρο διασποράς στη Μύρτου, αλλά το ΓΕΕΦ του είπε όχι. Το βράδυ οι άνδρες του 286Μ/ΚΤΠ κοιμήθηκαν στις κερκίδες του ΓΣΠ.
Σάββατο 20 Ιουλίου 1974
Στις 04:30 – 05:00 ο Δκ/της του 286 Μ/ΚΤΠ έλαβε τηλεφωνική διαταγή να κινηθεί το τάγμα προς την περιοχή της Κερύνειας και να εφαρμόσει το Γενικό Σχέδιο Αμύνης (ΣΑΚ ) «ΑΦΡΟΔΙΤΗ». Το σχέδιο προέβλεπε κίνηση στο δρομολόγιο Γερόλακος – Κοντεμένος-Πάναγρα -Καραβάς.
Ο Μπούτος αμέσως έδωσε οδηγίες να συγκροτηθεί το τάγμα σε φάλαγγα και «εδόθησαν διαταγές προς τους διοικητάς των λόχων σχετικά με την αποστολή και την τήρηση αποστάσεων μεταξύ Λόχων και οχημάτων». Της φάλαγγος προπορευόταν ο 1ος Λόχος με 5 ΒTR (Δκ/της ο Υπλγος Γεώργιος Καμπουράκης) ακολουθούσε ένα Land Rover με τον Δκ/τη του Τάγματος Ανχη (ΠΖ) Μπούτο Γεώργιο και ένα άλλο Land Rover με τον αξιωματικό 2ου-3ου Γραφείου Τ/χη Ευάγγελο Ζαχαρή μετά ο 2ος Λόχος με 5 ΒTR (Δκ/της ο Υπ/λγος Αλέξανδρος Φαντίδης), ακολούθησε ο 3ος Λόχος με 5 ΒTR (Δκ/της ο Υπ/λγος Εμμανουήλ Συλλιγάρδος) και στο τέλος ο Λόχος Διοικήσεως.
Στις 05:30 η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία άρχισε τον βομβαρδισμό στρατιωτικών και στρατηγικών στόχων κυρίως στην περιοχή Κερύνειας – Λευκωσία. Στις 06:00 άρχισε η ρίψη αλεξιπτωτιστών στη Λευκωσία περιοχή Κιόνελι και η μεταφορά Τούρκων καταδρομέων στην περιοχή Αγύρτας.
Η κίνηση του 286Μ/ΚΤΠ άρχισε γύρω στις 05:00. Το Τάγμα είχε ζητήσει από το ΓΕΕΦ κατά την μετακίνηση να έχει αντιαεροπορική κάλυψη από την 195 Μοίρα Ελαφρού Αντιαεροπορικού Πυροβολικού (ΜΕΑ/ΑΠ) αλλά η Μοίρα τα είχε διαθέσει στη Διοίκηση Πυροβολικού του ΓΕΕΦ .
Η φάλαγγα το 286 Μ/ΚΤΠ αναχώρησε από το ΓΣΠ γύρω στις 05:30 κατευθύνθηκε προς το Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Όταν διερχόταν από το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) δεν είχε αρχίσει ακόμη ο βομβαρδισμός της από την Τουρκική Αεροπορία. Πέρασε την περιοχή Γελολάκου, Αγίου Βασιλείου, Σκυλλούρας, όπου αντελήφθησαν τουρκικά αεροπλάνα να ακολουθούν την φάλαγγα πετώντας σε μεγάλο ύψος.
Προχωρώντας η φάλαγγα μετά τη Σκυλλούρα και πλησιάζοντας προς το χωριό Κοντεμένος σταμάτησε για ανασύνταξη. Συνέχισε την κίνηση και φθάνοντας στην είσοδο του χωριού Κοντεμένος, στα αριστερά του δρόμου ένα στρατιωτικό φορτηγό με πυρομαχικά που είχε ανατραπεί, το παράκαμψε και περί της 06:30 η φάλαγγα σταμάτησε μετά το ΚΟΝΤΕΜΕΝΟΣ γιατί ο δρόμος ήταν κλειστός από οχήματα του 281 ΤΠ τα οποία είχαν καταστραφεί από την Τουρκική Αεροπορία. Ο Μπούτος αμέσως διέταξε να γίνει διάνοιξη του δρομολογίου, και προχώρησε με το όχημά του να επιβλέψει προσωπικά την εκτέλεση της διαταγής του.
Μόλις ο Μπούτος έφτασε στο πρώτο ΒΤR δύο τουρκικά αεροπλάνα άρχισαν να προσβάλουν την φάλαγγα. Οι πρώτες ρουκέτες και οι πολυβολισμοί κτύπησαν ένα ΒΤR και το διοικητικό Land Rover. O Mπούτος τραυματίστηκε ελαφρά στον ώμο απομακρύνθηκε από το Land Rover και όρθιος έδινε εντολές στους στρατιώτες να κατέλθουν από τα οχήματα και να καλυφθούν δεξιά και αριστερά του δρόμου. Από πολυβολισμούς των αεροπλάνων κτυπήθηκαν ο Μπούτος στην κοιλιά και ο Ταγματάρχης Ζαχαρής (Διευθυντής 2ου– 3ου Γραφείου) στα χέρια. Πλησιάζοντας ο υπολοχαγός Καμπουράκης Δκτης 1ου Λόχου πήγε να σηκώσει τον Διοικητή του, ξαναήρθαν τα αεροπλάνα και επανέλαβαν τον βομβαρδισμό, τότε τραυματίσθηκε ο Καμπουράκης και ξανατραυματίσθηκε ο Μπούτος.
Μετά ο Δκ/της 2ου Λόχου Υπλγος Φαντίδης τους προσέφερε τις πρώτες βοήθειες και τους μετέφερε στο νοσοκομείο της Λευκωσίας. Οι απώλειες του Τάγματος στον Κοντεμένο ήταν βαρύτατες, φονεύθηκαν δύο αξιωματικοί και πέντε οπλίτες, τραυματιστήκαν πέντε αξιωματικοί και δεκαεννέα οπλίτες.
Μετά την διοίκηση του τάγματος ανέλαβε ο υποδιοικητής Ταγματάρχης Φαναριώτης Σπυρίδων που βρισκόταν στην έδρα του τάγματος ποιος και διεξήγαγε την επιστράτευση. Ο Φαναριωτης οδήγησε το Τάγμα στην περιοχή έναντι του τουρκικού προγεφυρώματος, με μόλις έξι οχήματα με 100 περίπου άνδρες και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις.
Ο Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Μπούτος μεταφέρθηκε την 1η Αυγούστου του 1974 στην Αθήνα λόγω του κρίσιμου της καταστάσεως της υγείας του, όπου και εξέπνευσε δύο μέρες αργότερα, στις 3 Αυγούστου.
Η κυπριακή εφημερίδα «Ο ΑΓΩΝ», γράφοντας για τον Μπούτο, σημείωνε και τα εξής: «…Ο Μπούτος έφυγε με το παράπονο στα χείλη. Πάντοτε παραπονείτο, γιατί η Ελλάδα δεν είχε στείλει έστω και ένα αεροπλάνο για να βοηθήσει την Κύπρο. Που είναι μωρέ η Ελλάδα να στείλει έστω και τρία αεροπλάνα και να δεις τους τούρκους που θα πάνε, παραμιλούσε στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύετε». Και με αυτό το παράπονο ξεψύχησε ….
Ο Γεώργιος Μπούτος ήταν ο πρώτος Αξιωματικός από τον Ελληνικό χώρο που έχασε την ζωή του στις πρώτες μέρες της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Ξεχώριζε για το ήθος του, την γενναιοδωρία του, την ευγένεια και πάνω από όλα για την ανθρωπιά του, συμπεριφερόταν στους υφισταμένους του με συγκαταβατικότητα, και αγάπη «τους ένοιωθε σαν παιδιά του».
Για την εξαίρετη δράση του τιμήθηκε ενόσω ζούσε με το Χρυσό Σταυρό του Φοίνικος και το Χρυσό Σταυρό του Γεωργίου Α΄. Μετά τον θάνατο του πήρε με Προεδρικό Διάταγμα τον Ιανουάριο του 1975 τον βαθμό του Συνταγματάρχη.
Τιμήθηκε μετά θάνατο με το μετάλλιο “Προμάχων Ελευθερίας” της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον Πρόεδρο Κληρίδη στις 21 Ιουλίου 1996. Επίσης τιμήθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Πολεμιστών Κύπρου 1974 και από το Σύνδεσμο Πολεμιστών του 286Μ/ΚΤΠ -1974
Η Κύπρος τον τίμησε όπως άλλωστε και όλους τους πεσόντες αγωνιστές Ελλαδίτες και Κυπρίους ανεγείροντας κενοτάφιο στην Μακεδονίτισσα ως ελάχιστη έκφραση ευγνωμοσύνης.
Στην κοινότητα Βορόκληνης, της επαρχίας Λάρνακας, Κύπρου έχει γίνει ονομασία οδού εις μνήμη του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Μπούτου, στα πλαίσια της ονοματοθεσίας 57 νέων οδών, μεταξύ των οποίων πεσόντων και αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής, της ελληνικής επανάστασης και πεσόντων κατά την εκτέλεση καθήκοντος. (Ονόματα πεσόντων και αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής δόθηκαν σε οδούς στην Βορόκληνη)
Η ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ναύπλιο, τιμώντας τη θυσία του, ανήγειρε προτομή, τα αποκαλυπτήρια της οποίας τελέστηκαν στις 25 Ιουνίου 1995, με πρωτοβουλία του συλλόγου Ο ΠΛΛΑΜΗΔΗΣ (Πρόεδρος Γιάννης Ρούτουλας) επί δημαρχίας Γεωργίου Τσούρνου. Στις 18 Οκτωβρίου 2008 η κοινότητα Κοκκινοτριμιθιας έδωσε το όνομα «Συνταγματάρχης Γεώργιος Μπούτος» σε μια από τις οδούς της κοινότητας που οδηγούν στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιας, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως στρατόπεδο του 286Μ/ΚΤΠ το 1973-1974. Τέλος η Ελληνική Δημοκρατία με το προεδρικό Διάταγμα της 12ης Δεκεμβρίου 2008 απένειμε στον αείμνηστο Μπούτο το βαθμό του Αντιστράτηγου.
Η προτομή του Αντισυνταγματάρχη Πεζικού Μπούτο Γεώργιο τοποθετήθηκε αρχικά στο παρκάκι, που βρίσκεται στην αρχή της οδού 25ης Μαρτίου, στην Πρόνοια Ναυπλίου (με μέτωπο προς την οδό Κερύνειας). Σήμερα βρίσκεται στο μέσον της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου (έναντι Δεσποτικού)
ΗΡΩΑΣ. Για τον αρχαίο Έλληνα, ήρωας είναι εκείνος που έχει ένδοξο θάνατο στη μάχη και χαρίζει δόξα στον ίδιο και στην οικογένειά του. Ο Αχιλλέας, για παράδειγμα, είναι ήρωας γιατί εξαιτίας της πολεμικής του αρετής κέρδισε την αναγνώριση στους αιώνες. Ο Λεωνίδας είναι ήρωας γιατί υπερασπίστηκε την πατρίδα του και το ιδανικό της ελευθερίας και είχε ένδοξο θάνατο. Ο Κολοκοτρώνης και ο Νικηταράς, για παράδειγμα, δεν σκοτώθηκαν σε μάχη, αλλά είναι ήρωες γιατί υπερασπίστηκαν το ιδανικό της πατρίδας. Οι Έλληνες που πολέμησαν στα βουνά της Πίνδου το 1940 και μετά τους Γερμανούς κατακτητές και έζησαν μέχρι τα βαθιά γεράματα, είναι ήρωες, γιατί υπερασπίστηκαν το ιδανικό της ελευθερίας.
Ο Γεώργιος Μπούτος ήταν ένας ΗΡΩΑΣ.
ΒΑΣΙΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Αντιστράτηγος (ΔΒ) ε.α.
