Ορθοδοξία αι Τεχνολογία

γράφει ο Δρ. Νίκος Μπογονικολός*

Ο άνθρωπος σε όλη την ιστορία του είχε την τεχνολογία ως χαρακτηριστικό που τον διαφοροποιεί από τα ζώα και τον κάνει μοναδικό δημιούργημα του Θεού.

Από τότε που ανακάλυψε τον τροχό, από τότε που κατάφερε να κάνει χρήση της φωτιάς. Από τότε που έφτιαξε σπίτια για να στεγάζεται μέχρι που στη συνέχεια ανακάλυψε το πλοίο, την ατμομηχανή, τα αεροπλάνα. Μέχρι σήμερα που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πυραύλους ή δορυφόρους όλα ήταν και είναι έκφραση του ιδιαίτερου χαρακτηριστικού του να παράγει τεχνολογία.

Ίσως πει κάποιος και κάποια ζώα τεχνολογία παράγουν όταν πχ τα πουλιά φτιάχνουν τις φωλιές τους. Όμως τα ζώα απλά επαναλαμβάνουν διαχρονικά κάτι που τεχνολογικά κάνουν. Δεν δημιουργούν όπως ο άνθρωπος.

Εδώ ξεκινά η προσέγγιση με την πίστη της Ορθοδοξίας. Ο άνθρωπος πλάστηκε ως παιδί του Θεού, μπορεί να κατέπεσε, όμως πάντα έχει την ελεύθερη βούληση και τη δυνατότητα που του έδωσε ο Θεός να είναι δημιουργός. Τι δημιουργός; Τεχνολογίας. Τεχνολογικά δημιουργήματα είναι η δυνατότητα δημιουργίας που του προσέφερε ο Κύριος! Ας σκεφτούμε πόσο μοναδικό αγαθό είναι αυτό που προικίστηκε ο άνθρωπος να παράγει διαχρονικά τεχνολογία.

Οι Έλληνες έχουμε αποδείξει ότι έχουμε δημιουργήσει ως πρωτοπόροι τεχνολογίες μοναδικές για την ανθρωπότητα. Από την Ευκλείδια Γεωμετρία μέχρι το Μηχανισμό των Αντικυθήρων και από γνώσεις αστρονομίας μέχρι τη χρήση τεχνολογίας στον πολιτισμό με μοναδικά δημιουργήματα όπως ο Παρθενώνας.

Ο Κύριος έδωσε στον άνθρωπο την ελευθερία της βούλησης. Να επιλέγει το δρόμο του καλού με ορθοπραξία ή να παρεκκλίνει και να οδηγείται σε καταστροφικά μονοπάτια.

Στην εποχή μας, στις τελευταίες δεκαετίες ζούμε μια επιτάχυνση των δημιουργικών ικανοτήτων του ανθρώπου στην τεχνολογία. Αυτό που ονομάζουμε υψηλή τεχνολογία. Όχι δεν ήταν πάντα έτσι, δεν υπήρχαν αυτοί οι ρυθμοί χρήσης της φυσικής ικανότητας και χαρακτηριστικού του να παράγει τεχνολογία. Δόξα τω Θεώ η εξέλιξη αυτών των τεχνολογικών ανακαλύψεων είναι πάντα για καλό δοσμένα αλλά πάντα με τον κίνδυνο η έλλειψη διατήρησης κάποιων αρχών όπως η αγάπη σε συνδυασμό με αμετροέπεια παράγει τρομακτικούς κινδύνους.

Είναι θαυμαστό πόσο συνδεδεμένα είναι κάποια πράγματα που έλεγαν οι Αρχαίοι μας πρόγονοι με την Ορθοδοξία. Πολλά τα περιγράφει υπέροχα στα κείμενά του ο Άγιος Νεκτάριος με θεωρητικές βάσεις και άλλα με τόσο αγνή αλλά δυναμική απλότητα ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Εγώ θα αναφέρω αυτό που ήταν φόβος των Αρχαίων Ελλήνων για κάθε ενέργειά τους. Να μην αποτελέσει «ύβρις προς τον Θεό». Πόσο άσχημο είναι ο ανθρώπινος εγωισμός να φτάνει σε αυτό το επίπεδο που να προκαλεί τον Θεό!

Σήμερα η υψηλή τεχνολογία εύκολα μπορεί να αποτελέσει ύβρη κατά του Θεού. Οι ανακαλύψεις με το διαδίκτυο, τη βιοτεχνολογία και κυρίως την τεχνητή νοημοσύνη είναι τεχνολογικοί τομείς που φέρουν αυτόν τον κίνδυνο.

Ήδη υπάρχει συγγραφέας ο οποίος βλάσφημα ορίζει τον άνθρωπο ως «άνθρωπο Θεό», τυχαία ή «τυχαία» είναι ο Εβραίος ιστορικός Χαράρι. Και έχω την απλή απορία από πού και ως πού η επιστημοσύνη ενός ιστορικού πρέπει να θεωρείται ως σωστή σε θέματα τεχνολογίας. Εγώ λέω ότι μάλλον ασχετοσύνη μπορεί να θεωρηθεί.

Σύμφωνα με την Ορθοδοξία, ο άνθρωπος με όπλο την πίστη του και την προσευχή του μπορεί να λάβει την Θεία Χάρη και να επιλέξει το καλό. Ζούμε σε μια εποχή που πολλοί θεωρούν ότι η αθεΐα είναι το σωστό. Δεν έχουν διδαχθεί με την παταγώδη αποτυχία του κομμουνισμού-υλισμού που αν και είχε εξουσία σε μεγάλο μέρος του πλανήτη μας, διαλύθηκε.

Το ίδιο και σε σχέση με την ύπαρξη των εθνών. Ο Κύριος μίλησε στο Ευαγγέλιο για διδασκαλία σε όλα τα έθνη. Αν ήταν αλλιώς θα μπορούσε να πει δεν υπάρχουν έθνη. Εμείς ως Έλληνες διαχρονικά και με όπλο την Ορθοδοξία μας καταφέραμε να επιβιώσουμε ως έθνος σε εκατοντάδες έτη σκλαβιάς!

Η υψηλή τεχνολογία παράγει κινδύνους που ακόμα και όποιος δεν πιστεύει τους αποδέχεται. Ο κίνδυνος οικολογικής καταστροφής ή η καταστροφή με πυρηνικό πόλεμο. Σήμερα όμως ζούμε σε μια στιγμή απίστευτου κινδύνου με την πιθανή -προσωπικά θεωρώ ότι μόνο αν πρόκειται να έρθει το τέλος του παρόντος κόσμου θα συμβεί- την ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Ως ειδικός επιστημονικά στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης μπορώ να διαβεβαιώσω ότι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός. Συνδυάζεται δε με υπερφίαλες σκέψεις κάποιων δισεκατομμυριούχων που αναφέρουν ότι ο πλανήτης Γη θα καταστραφεί αλλά αυτοί θα μεταναστεύσουν και θα ζουν στον Άρη.

Προσωπικά από λάθος και μετάνοιωσα γύρισα επαγγελματικά όλη τη Γη. Τίποτα ιδιαίτερο τελικά το κυνήγι της γνώσης και εμπειριών, ευτυχώς η δοκιμασία μου με συνέδεσε πάλι με την Ορθοδοξία και Δόξα τω Θεώ, η πατρίδα μου η Ελλάδα μας έχει τόσο πλούτο και φυσική ποικιλία που κάθε στιγμή μας μπορούμε να νοιώθουμε υπέροχα στον τόπο μας.

Ζούμε λοιπόν την ύπαρξη κινδύνων από την κακή ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Οι αξίες της Ορθοδοξίας μας μπορούν να μας οδηγήσουν την Ορθοπραξία! Η πίστη μας σε αυτές τις αξίες είναι φωτεινός οδηγός μας!

Αλοίμονο αν αρκεστεί η ανθρωπότητα στις ψευδεπίγραφες αξίες της δύσης περί ανθρωπισμού και δικαιωμάτων. Είναι τόσο υποκριτικές όσο υποκριτικές είναι ετερόδοξες προσεγγίσεις που παρασύρουν τον άνθρωπο να θέλει να υποκαταστήσει το Θεό και την Πίστη του με πίστη σε κάποια πολιτικά ορθή ιδεολογία. Είναι αστείο και θυμίζει τα επί πληρωμή συγχωροχάρτια του μεσαίωνα ότι οι σύγχρονες «αξίες» θα δώσουν απάντηση στην ορθή χρήση νέων τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη!

Η Ορθοδοξία μάς οδηγεί ως Έλληνες να σεβόμαστε τις διαχρονικές αξίες μας. Πόσο τιμή νοιώθω ως Έλληνας να ακούω στα Ελληνικά το Κύριε Ελέησον, έστω και αυτές τις δύο μόνο λέξεις μέσα σε ετερόδοξα περιβάλλοντα. Έχουν μείνει ως φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού! Μπορούμε να εκφράσουμε πως πρέπει να τεθούν τα όρια και κανόνες καλής χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης!

Οι κραυγές της παγκοσμιοποιημένης ομογενοποίησης του ο,τιδήποτε, σε έναν αχταρμά χωρίς να ξεχωρίζει το καλό και το κακό, μάς είναι ξένα και ως Ορθόδοξους και ως Έλληνες!

*Ο Dr. Νίκος Μπογονικολός είναι Μαθηματικός.

Κάτοχος MSc στην Κυβερνητική και διδακτορική διατριβή στο Εθνικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Kharkov.

Συγγραφέας βιβλίων και άρθρων

σχετικά με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής (Blockchain, AI, IoT).