Η επιστροφή των ξενιτεμένων επιστημόνων

Γράφει ο Dr. Νίκος Μπογονικολός*

Γίνεται πολύ συζήτηση πώς θα επιστρέψουν στην Ελλάδα όσοι απόφοιτοι Πανεπιστημίου θα γυρίσουν πίσω. Έχουν γραφεί διάφορα που κάνουν ανάλυση γιατί έφυγαν και πώς θα γυρίσουν με τι κίνητρα. Όλη η συζήτηση είναι στον αέρα γιατί δεν έχουν αναφερθεί πολλά πραγματικά γεγονότα αλλά και ψυχολογικές και κοινωνιολογικές παράμετροι της φυγής αυτής!

Ανατρέπεις κάτι μόνο όταν ακουμπάς το βάθος του προβλήματος και δεν βλέπεις μόνο επιφανειακές αιτίες.

Το σημείωμά μου θέλει να σπάσει αυγά και να αναφέρει λύσεις που ξεφεύγουν από τη λογική αυτή. Η Χ πολιτική θέση προτείνει την κατάλληλη λύση με βάρη τις πολιτικές παραδοχές της.

Μάλιστα σκόπιμα δίνω ως αρχή και άλλα παραδείγματα για να καταλάβουμε το πρόβλημα και λύσεις.

Οικονομικοί μετανάστες. Αυτή ήταν η αιτία που έφυγαν από το 2010 νέοι Έλληνες επιστήμονες στο εξωτερικό. Δεν ήταν ούτε ο καλύτερος τρόπος ζωής ούτε το καλύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Στην Ελλάδα αυτά είναι καλύτερα.

Όμως οικονομικοί μετανάστες από πολλές χώρες έφυγαν συνήθως πριν σπουδάσουν ή έστω μεταπτυχιακό από Ασία, Μέση Ανατολή και αλλού. Γιατί;  Γιατί τα μεταπτυχιακά στις χώρες που πήγαν, συνήθως από ιδιωτικά πανεπιστήμια ήταν πρακτικά και στοχευμένα στις ανάγκες της παραγωγής και της οικονομίας. Στην Ελλάδα έχουμε γεμίσει από μεταπτυχιακά που στην συντριπτική πλειοψηφία τους δίνουν μόνο τίτλους.

Να λοιπόν μία αιτία που αν αλλάξει δεν θα φεύγουν έξω. Θέλετε παράδειγμα; Πού είναι σοβορά και ουσιαστικά μεταπτυχιακά πχ στον τομέα του Τουρισμού; Δεν υπάχουν καν στην Ελλάδα μεταπτυχιακά ΜΒΑ με κατεύθυνση τουρισμό ή πρωτεγονή τομέα!!! Ανάγκες εξειδικευμένων στελεχών υπάρχουν σπουδές ΟΧΙ! Άλλη αιτία για να ανασχέσεις 100% το να φεύγουν νέοι επιστήμονες έξω (γιατί πρώτα σταματάς να φεύγουν και μετά τους γυρίζεις πίσω). Να αφήσουν τις μεροληψίες ή τα δειλά μέτρα και να δώσουν με πληρωμή από το κράτος δικαίωμα να κάνουν 6 μήνες πρακτική άσκηση οι νέοι πτυχιούχοι. Έτσι όλοι θα κερδίσουν και οι νέοι και οι επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα έγινε το παρανοϊκό, τα ΤΕΙ είχαν 6μηνη πρακτική στο πρόγραμμά τους και μόλις τα έκαναν Πανεπιστήμια (σικ!) την κατήργησαν. Υπάρχουν κάτι αστείες πρακτικές ασκήσεις από κάποια Πανεπιστήμια 45 ημερών ή 2 μηνών. Αυτό είναι επαγγελματικός περίπατος και όχι πρακτική άσκηση.  Ανάσχεση με εξειδικευμένα μεταπτυχιακά και κρατικά επισχυόμενη πρακτική άσκηση!

Για την ανάσχεση πρέπει να σταματήσει και η αντίληψη μικρή προσπάθεια άμεσα θέση και πολλά χρήματά. Ναι το επίπεδο πτυχιούχων πέφτει συνεχώς! Αν ρωτήσει κάποιος και έξω πώς βρίσκουν θέσεις. Ας γράψω παραδείγματα που αφορούν την κοινωνιολογική διάσταση και ψυχολογική τοποθέτηση. Αν εδώ βάλει αγγελία ένα νοσοκομείο πχ θέλω γιατρούς που θα εργάζονται μόνο νύχτες και μόνο νύχτα βάρδια αμφιβάλω αν θα πάει κανένας. Πάνε όμως τρέχοντας στην Ελβετία ή Γερμανία σε τέτοιες θέσεις. Αν τους πεις εδώ ότι η εργασία του δεν θα σου αφήνει διάθεση να ξενυχτάς, να διασκεδάζεις συχνά, πρέπει να μένεις σπίτι σου. Ότι όταν θα πας μία φορά τον μήνα για δείπνο έξω σε εστιατόριο θα είναι το γεγονός του μήνα σου θα πιστέχουν ότι τους κοροϊδεύεις. Όμως πάνε τρέχοντας για τέτοια ζωή στην Δυτική Ευρώπη. Θέλετε παράδειγμα και στην Ελλάδα. Βαλκάνιοι μετανάστες, ναι, δουλεύουν και δύο εργασίες και προοδεύουν οικονομικά. Οι Έλληνες γονείς τι νοοτροπία έχουν καλλιεργήσει στα παιδιά τους. Ας πάνε έξω που με στρουθοκαμιλισμό δεν βλέπουν ότι περνούν μέτρια. Θυμάμαι δεκαετία ’70, Έλληνες μετανάστες ζούσαν 5 σε ένα δωμάτιο στην Γερμανία και ερχόταν και έκαναν κάποιο καλοκαίρι με την MERCEDES στο χωριό τους τον επιτυχημένο.

Από τους Έλληνες επιστήμονες που έχουν πάει στο εξωτερικό οι περισσότεροι δεν έμαθαν να ζουν και να αγαπούν την χώρα τους! Το ζουν τώρα οι Ουκρανοί με αφορμή τον πόλεμο. 7 εκατομμύρια πήγαν Ευρώπη και απλά πολλοί από αυτούς ήδη είναι αδιάφοροι για την χώρα τους.

Όχι η Ελλάδα δεν μπορεί να δώσει διπλάσιους μισθούς, δεν αντέχει η οικονομία των επιχειρήσεων. Ούτε είναι λύση να έρχονται στην Ελλάδα και να δίνουν υψηλούς μισθούς για να κάνουν τηλεϋποστήριξη όπως κάνουν σε ασιατικές χώρες χαμηλού κόστους εργασίας.

Το σημείωμα μοιάζει σαν να μη απαντά στο πώς θα γυρίσουν οι ξενιτεμένοι επιστήμονες. Λάθος! Θέτω με στοιχεία πώς δεν θα φύγουν άλλοι αλλά και πώς θα σταματήσουν όλοι να βλέπουν τον παράδεισο που δεν υπάρχει στο εξωτερικό!

Πώς θα γυρίσουν όσοι πράγματι θα μπορούσαν να γυρίσουν. Δύσκολο πρόβλημα γιατί με την βλακεία των τμημάτων που έφτιαξαν τα Ελληνικά Πανεπιστήμια όταν βγάζεις πχ 200 μηχανικούς για επάνδρωση βιομηχανιών πχ αυτοκινητοβιομηχανιών που δεν έχεις, φυσικά στο εξωτερικό θα βρουν θέσεις. Όταν βγάζεις 500 πτυχιούχους ασφαλιστικών σπουδών τι να τους κάνεις στην Ελλάδα. Το ίδιο και πολλές άλλες ειδικότητες πτυχιούχων.

Άρα μένει να δούμε ποιους μπορεί να απορροφήσει η Ελληνική βιομηχανία και επιχείρηση!

Να το πω πιο ωμά αν δεν στηρίξεις ουσιαστικά την επιχειρηματικότητα δεν θα ανοίξουν θέσεις. Θέλετε και προτάσεις, μη πείτε δεν πρότεινα πρακτικά μέτρα για να γυρίσουν οι επιστήμονες, ορίστε κάποια:

• Μηδενική φορολογία εισοδήματος τα 5 χρόνια από την επιστροφή, άρα έμμεση χρηματοδότηση επιχορήγηση.
• Αν δημιουργήσουν δική τους επιχείρηση για 5 χρόνια συνολικός φόρος 10% (το ίδιο έχουν και αν έκαναν εταιρία στην Βουλγαρία).
• Επίδομα μετακίνησης με μορφή μηδενικού φόρου μεταβίβασης πρώτης κατοικίας ή αγοράς.

Αυτά τα μέτρα δεν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό γιατί έτσι και αλλιώς δεν έχει έσοδα για αυτούς που λείπουν.

• Προσμέτρηση της εμπειρίας τους στο εξωτερικό 50% προσαυξημένη για θέσεις στον δημόσιο τομέα.
• Σε περίπτωση εγκατάστασής τους εκτός Αττικής όλα τα κίνητρα αυξημένα κατά 20% (ενίσχυση περιφέρειας).
• Επίδομα με την μορφή ομολόγου δημοσίου που θα μπορούν να το εισπράξουν σε 7 χρόνια ίσο με μισθούς εξωτερικού δύο ετών (η δαπάνη θα καλυφθεί από συνεισφορά τους σε οικονομία αυτό το διάστημα).
• Απαλλαγή από στρατιωτική υποχρέωση αν υπάρχει (έτσι και αλλιώς οι κληρωτοί είναι σαν ανέκδοτο).

Αν κάποιος θέλει να γυρίσει, άρα θέλει και επικοινωνιακή υποστήριξη με τα παραπάνω έρχεται και προσαρμόζεται άνετα !

*Ο Dr. Νίκος Μπογονικολός είναι Μαθηματικός.

Κάτοχος MSc στην Κυβερνητική και διδακτορική διατριβή στο Εθνικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Kharkov.

Συγγραφέας βιβλίων και άρθρων

σχετικά με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής (Blockchain, AI, IoT).