Καινοτόμες και Ανθρώπινες Πόλεις

γράφει ο Δημήτρης Κρανιάς

Η κλιματική ουδετερότητα αποτελεί ένα στόχο βελτίωσης της ζωής των ανθρώπων που κατοικούν σε αστικό περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί μια προσπάθεια σε 100 πόλεις της Ευρώπης ώστε να επιτύχουν αυτόν το στόχο σε οκτώ χρόνια από τώρα και 20 χρόνια νωρίτερα από το χρονικό όριο, που έχει θέσει για όλην την Ευρώπη.

Συνολικά επεδίωξαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα 377 πόλεις από τις οποίες επελέγησαν οι 100. Αυτές καλύπτουν σχεδόν όλα τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε., πρωτεύουσες νομών η περιφερειών, διαφορετικά μεγέθη σε έκταση και πληθυσμό, καθώς και διαφορετικού βαθμού ευαισθητοποίησης για το θέμα, άλλες δηλαδή που πρωτοπορούν και άλλες που υπολείπονται. Από τις 22 Ελληνικές πόλεις που επεδίωξαν να συμμετέχουν επελέγησαν η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα και η Κοζάνη.

Διαβάζοντας προσεκτικά τις δηλώσεις των κυβερνητικών παραγόντων αλλά και των δημάρχων των πόλεων εύκολα διακρίνει κάποιος ότι το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα χρήματα τα οποία θα διατεθούν για την υλοποίηση του προγράμματος. Αυτό είναι το εύηχο κομμάτι της προσπάθειας και ίσως κάποιοι το δουν και ως εργαλείο ενίσχυσης της εκλογικής προσπάθειας, αφού σε λίγους μήνες θα διανύουμε προεκλογικό έτος με δεδομένο ότι 2023 είναι έτος εθνικών  (εδώ υπάρχει και μια επιφύλαξη προωρότητας) και αυτοδιοικητικών εκλογών.

Τα πραγματικά οφέλη όμως των τοπικών κοινωνιών, πέρα από τα παραπάνω προφανή, είναι σε τομείς που θα αφήσουν μακροπρόθεσμες αλλαγές και θα ανοίξουν καινούριους δρόμους στην καθημερινότητα των πολιτών, τη ζωή των νέων γενιών και του τρόπου διοίκησης των δήμων. Αφορούν τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα των πόλεων, τη διαφάνεια και την ανάπτυξη κουλτούρας εμπιστοσύνης.

Η πραγματική τεχνική βοήθεια έρχεται από το πρόγραμμα Net Zero Cities εξατομικευμένα για τις ανάγκες και τις δυνατότητες της κάθε πόλης. Η απουσία των κατάλληλων ανθρώπινων πόρων και η παρουσία πολιτιστικών φραγμών αποτελούν ίσως το πιο ισχυρό ανάχωμα σε αυτήν την προσπάθεια. Αυτό είναι και το σημείο εκκίνησης, που στην ουσία δεν είναι άλλο από την εκπαίδευση και στη συνέχεια η εμπλοκή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων καθώς και τη συμμετοχή στην υλοποίηση των στόχων.

Η «πολιτική ως συνήθως» κατά το “business as usual” δεν προσφέρει πλέον αυτό που περιμένουν οι πολίτες στις αντιπροσωπευτικές μας δημοκρατίες και έχει οδηγήσει σε απομάκρυνση τους από τους θεσμούς και τις διαδικασίες. Οι πολίτες θέλουν να έχουν ενεργό ρόλο στη λήψη των αποφάσεων που επηρεάζουν τη ζωή τους. Η αυξανόμενη αναντιστοιχία μεταξύ των προσδοκιών και των σημερινών δημοκρατικών πρακτικών καθώς  και οι νέες προκλήσεις αποτελούν ευκαιρία για εξέλιξη. Και οι μικρές κοινωνίες αποτελούν το κατάλληλο πεδίο για να καλυφθεί το χάσμα πολιτών και πολιτικής, γιατί από αυτές ξεκινά η δημοκρατία.

Η υψηλή προβολή των πόλεων που συμμετέχουν στο δίκτυο κλιματικής ουδετερότητας αυξάνει αναπόφευκτα το ενδιαφέρον τόσο σε επενδυτές όσο και σε επισκέπτες. Προσελκύει ένα κοινό κατά τεκμήριο ποιοτικό και ανοίγει δίκτυο συνεργασίας με αυτούς που έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στο αύριο.

Η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών εκ των πραγμάτων θα δημιουργήσει κίνητρα στη νέα γενιά, να ασχοληθεί με επαγγέλματα που θα στηρίζουν την προσπάθεια και να διασφαλίζει να ζουν, να εργάζονται στον τόπο τους και να είναι χρήσιμοι σε αυτόν.