γράφει ο Κώστας Βαϊούλης*
Παρακολουθώντας την εκδήλωση με τίτλο: «η παρουσία της Γαλλικής στρατιάς στη Θεσσαλία το 1917» που διοργάνωσε ο Γαλλικό Ινστιτούτο Λάρισας-Γαλλική Πρεσβεία στην Ελλάδα και η Φωτοθήκη Λάρισας το απόγευμα της Παρασκευής στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο -με αφορμή την παρουσίαση ιστορικών τεκμηρίων και την προβολή βίντεο που παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Άμυνας της Γαλλίας, με στιγμιότυπα από την παρουσία της Γαλλικής Στρατιάς υπό τον στρατηγό Sarrail στη Λάρισα και το Βόλο και την επίσκεψη του στα Μετέωρα, μπορεί κανείς κατ’αρχάς να χαρεί τόσο για την διάθεση για έρευνα τοπικών γεγονότων τα οποία έχουν περιέλθει στο χώρο της λήθης όσο και για τη συμμετοχή πολυπληθούς ακροατηρίου.
Δυστυχώς όμως οι εισηγήσεις κινήθηκαν σε τρεις άξονες:
* Ο πρώτος στην απόκρυψη του γεγονότος ότι τα Γαλλικά αποικιακά-κυριολεκτικά- στρατεύματα αποτελούμενα από Μαρακινούς, Σενεγαλέζους και Καμποτζιανούς(!) στρατιώτες προέβησαν σε σωρεία εγκληματικών και ανήθικων πράξεων, βιασμών, διώξεων, συλλήψεων, βασανισμών και δηώσεων περιουσιών εναντίον του άμαχου Λαρισινού πληθυσμού – χαρακτηριστική περίπτωση ο Δήμαρχος Μιχαήλ Σάπκας, ο οποίος κυνηγήθηκε απηνώς, βασανίστηκε και καταδικάσθηκε σε θάνατο(!) -αντιθέτως προσπάθησαν να τους εμφανίσουν ως περίπου απελευθερωτές της Λάρισας(!),
* Ο δεύτερος στην υποβάθμιση της σημασίας του ιστορικού γεγονότος της «Μάχης της Σημαίας» μέσω της απαξίωσης των πρωταγωνιστών και των πράξεων τους και
* Ο τρίτος στη υποβάθμιση της αξίας της συλλογικής μνήμης σε αντιπαράθεση με το ιστορικό γεγονός εξεταζόμενο από την ιστορική επιστήμη, με την πολιτικά ορθή χρήση του όρου «παρουσία» αντί του ορθού κατοχή.
Η παρουσία των Γαλλικών στρατευμάτων στην Θεσσαλία το 1917-τους ταραγμένους καιρούς του καταστροφικού Εθνικού Διχασμού- δεν ήταν μία ειρηνική διέλευση αλλά απετέλεσε μία βάρβαρη, αιματηρή και παράνομη κατοχή. Ο Συνταγματάρχης Αθ. Φράγκου δεν αρνήθηκε να υπακούσει στις διαταγές που έλαβε περί μη εμπλοκής. Αρνήθηκε μια θρασεία αποικιακού τύπου πρόκληση να παραδοθούν και η Σημαία του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων και ο οπλισμός των αξιωματικών χωρίς να είμαστε εμπόλεμοι με τους Γάλλους. Ο Διοικητής των ξένων στρατευμάτων επεδίωκε να ταπεινώσει τον Έλληνα Αξιωματικό, τον αντιμετώπιζε ως «δυνάμει ταραξία φύλαρχο» κάποιας αφρικανικής αποικίας αυτό που ο ίδιος γνώριζε καλά ότι με όρους Στρατιωτικής τιμής δεν ήταν δυνατό να γίνει αποδεκτό. Αντιστοιχία υπάρχει με τον επίσημο «σύμμαχο» Ουίνστον Τσώρτσιλ που στα τέλη του 1944 δήλωνε: «αν χρειαστεί θα αντιμετωπίσουμε την Ελλάδα ως αποικιακή χώρα».
Η αναγνώριση της θυσίας των 72 Ευζώνων δεν ζυγίζεται μόνο με το αν έχει κολοσσιαίες συνέπειες ως προς την παραγωγή σημαντικών ιστορικών αποτελεσμάτων, υπό την έννοια αυτή το Μανιάκι για παράδειγμα στερείται σημασίας ως προς την ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η αναγνώριση της θυσίας έχει να κάνει με το αυτονόητο: «Η Φρουρά πίπτει αλλά δεν παραδίνεται».
Τα ιστορικά γεγονότα πρέπει να παραδίνονται χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες αλλά με τον προσήκοντα σεβασμό στην αλήθεια, η οποία αναδεικνύει την πραγματική ταυτότητα της πόλης. Η ταυτότητα μιας πόλης είναι κάτι περισσότερο από ένα οικιστικό συγκρότημα και μια μάζωξη πληθυσμού. Η ιστορική μνήμη αποτελεί όχι μόνο «αναπαράσταση του παρελθόντος» αλλά και «οργανική- λειτουργική γνώση». Η σημαία του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων που άρπαξαν οι Γαλλικές δυνάμεις, έχει χαρακτηριστεί από τους ίδιους ως «ακατανόητο τρόπαιο», κοσμεί σήμερα την αίθουσα τελετών του μουσείου τεθωρακισμένων στη πόλη Valence, συμβόλιζε και συμβολίζει το «ανήκειν» στην ίδια εθνική κοινότητα. Είναι επιβεβλημένη η άμεση επιστροφή της στην Ελλάδα.
Η ανάγκη διαφυλάξεως της εθνικής μνήμης, είναι απαραίτητη όχι ως παρελθόν, αλλά ως προϋπόθεση της δικής μας εθνικής αντιστάσεως έναντι του καθεστωτικού αφελληνισμού, μάρτυρες του οποίου γινόμαστε καθημερινά με τις προσπάθειες οργανωμένων μειοψηφιών, οι οποίες δρουν με στόχο ότι συγκροτεί την κοινή συλλογική ταυτότητα και προέλευση, κυρίως όμως στοχεύει στην αποτροπή διαμόρφωσης εθνικής συνέχειας.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
- Φράγκου Δ. Φράγκου «Ο Στρατηγός Αθ. Φράγκου και η 1η Μεραρχία Θεσσαλών» Εκδόσεις Τροχαλία, Αθήνα 1997
- Χρήστος Βήττος «Ο Εθνικός Διχασμός και η Γαλλική κατοχή (1915-1920)» εκδόσεις Όλυμπος 2008
- Β. Κάρτσιος «Οι αρχιτέκτονες του Μικρασιατικού Ολοκαυτώματος 1912-1922» εκδόσεις Ερωδιός 2015
- Ν. Γερακάρη «Σελίδες εκ της συγχρόνου ιστορίας» τόμος Α’ Εκδόσεις Ελευθέρου κόσμου Αθήναι 1936
- ΓΕΣ/ΔΙΣ «Επίτομη ιστορία της συμμετοχής του Ελληνικού Στρατού στον πρώτο παγκόσμιο Πόλεμο 1914-1918» Αθήνα 1993
- Alan Palmer «Το Μακεδονικόν μέτωπον και ο ελληνικός Διχασμός» Διεύθυνση Εκδόσεων Αρχηγείου Στρατού Αθήναι 1977
- Général Sarrail «Mon commandement en Orient 1916–1918» Paris, Ernest Flammarion Éditeur, 1920
- Général Bairas “Le fort d’ arrêt Roupel” une reponse an Général Sarrail Albright Segati Milano 1922
- ΓΕΣ/ΔΙΣ Φ205/Α/Α 1 «Έκθεσις γεγονότων δια την κατάληψιν της Λαρίσης υπό των γαλλικών Στρατευμάτων»
* Ο Κώστας Βαϊούλης
Είναι Καθηγητής- ιστορικός ερευνητής
Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης «Λαρισαίων Κοινόν»
