Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει

του Νίκου Ιωσήφ*

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι πλέον κατέχουμε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως στον λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. Χρέος που εκτοξεύτηκε στο ποσό των 388,49 δισ. ευρώ (από 356 δισ. τον Δεκέμβριο του 2019) και ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκε (τον Ιούλιο του 2021) στο 234% του ΑΕΠ. Η χώρα πλέον έχει το υψηλότερο χρέος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το δεύτερο υψηλότερο παγκοσμίως, μετά την Ιαπωνία.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι είναι θέμα χρόνου η επαναφορά στους Ευρωπαϊκούς Δημοσιονομικούς Κανόνες. Ήδη οκτώ χώρες της Βόρειας Ευρώπης έβαλαν στο τραπέζι του Eurogroup την επιστροφή των χαμηλών ελλειμμάτων και τη μείωση χρεών από το 2023, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιτρέψει την υιοθέτηση παρεμβάσεων μόνιμου χαρακτήρα, οι οποίες απαγορεύονται, λόγω πανδημίας, έως το τέλος του 2022.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι τα ομόλογά μας δεν θα λειτουργούν, στο άμεσο μέλλον, τόσο ευνοϊκά, μετά τη λήξη των μέτρων στήριξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σήμερα, με τα επιτόκια χαμηλά, δεν υπάρχει κίνδυνος ανατροφοδότησης του χρέους, λόγω του χαμηλού κόστους δανεισμού. Όμως, μόλις τα επιτόκια αρχίσουν να αυξάνονται, τότε θα υπάρξει τεράστιο πρόβλημα, δεδομένου του δυσθεώρητου μεγέθους που έχει σκαρφαλώσει το χρέος.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι είμαστε πρωταθλητές στη φοροδιαφυγή. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, τα έσοδα από ΦΠΑ που θα μπορούσαν να εισπραχθούν το 2020 ήταν 21 δισ. ευρώ, ενώ στα κρατικά ταμεία μπήκαν 15 δισ. ευρώ. Δηλαδή παρατηρείται μια τεράστια απώλεια στα έσοδα από ΦΠΑ 6 δισ. ευρώ ή ποσοστό 28,5%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 11%. Χάνουμε σχεδόν 2,5 φορές τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι το ιδιωτικό χρέος συνεχίζει να αυξάνεται και πλέον αγγίζει τα 590 δισ. ευρώ! Τρεισήμισι φορές πάνω από το ΑΕΠ. Με τα 250 δισ. ευρώ να είναι κόκκινες οφειλές προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί στις τράπεζες γιατί δόθηκαν σε funds και όχι γιατί πληρώθηκαν. Τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί μεν κατά 46 δισ. ευρώ, αλλά μόνο λογιστικά από τους ισολογισμούς των τραπεζών, γιατί έχουν μεταφερθεί στα αμφιλεγόμενα funds. Η μεσαία τάξη, κατά κύριο λόγο, συνεχίζει να επιβαρύνεται από τα κόκκινα δάνεια και μάλιστα να υπόκειται πλέον σε μια πολύ επιθετικότερη εισπρακτική πολιτική.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι η πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει συσσωρεύσει και μεταθέσει στο μέλλον επιπλέον χρέη και υποχρεώσεις κατά την περίοδο της πανδημίας και ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν θα έχει πρόσβαση δανεισμού στον τραπεζικό κλάδο. Και βέβαια, από επίσημες κυβερνητικές δηλώσεις, μαθαίνουμε ότι δεν υπάρχει πρόθεση να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις πρόσβασης στο τραπεζικό προϊόν, παρά το γεγονός ότι αποτελούν το 99,5% του συνόλου των επιχειρήσεων, διατηρώντας το 86,9% της απασχόλησης, με τη συντριπτική πλειοψηφία να αποτελείται από πολύ μικρές επιχειρήσεις, κάτω των δέκα ατόμων.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι η βοήθεια που θα καταφτάνει τα επόμενα πέντε χρόνια από την Ευρώπη, είτε μέσω επιχορηγήσεων, είτε μέσω δανεισμού, είτε μέσω ΕΣΠΑ, θα καταλήγει νομοτελειακά στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις και σε λίγες μικρές, κυρίως με νέο ΑΦΜ. Το 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν πληρούν τα τραπεζικά κριτήρια και από το 10% εξ αυτών, που ίσως τα πληροί, ελάχιστες έχουν τα απαιτούμενα κεφάλαια ίδιας συμμετοχής και επιπρόσθετα τις αντίστοιχες εμπράγματες εγγυήσεις, όπως ακίνητη περιουσία ή μετρητά. Αυτά, πάντα σε συνάρτηση με το γεγονός ότι το μέσο κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων κινείται στο 3,4%, αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, αλλά και των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.

Δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει ότι θα πληρώνουμε, στα τέλη του χρόνου, τέσσερις φορές πάνω τον λογαριασμό του φυσικού αερίου, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, που σε συνδυασμό με τον ήδη τετραπλασιασμό του μεταφορικού κόστους και της αύξησης των τιμών πρώτων υλών, θα επηρεαστεί το σύνολο των λιανικών τιμών όλων, σχεδόν, των προϊόντων.

Αλήθεια, δεν ξέρω αν έχουμε καταλάβει και τι έχουμε καταλάβει.

*ο Νίκος Ιωσήφ

Είναι Μέλος Γραμματείας Επικοινωνίας ΚΙΝΑΛ,

μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Insocial,

αν. αντιπρόεδρος Ένωσης Δημοκρατικής Εθνικής Μεταρρύθμισης (ΕΔΕΜ)

(αναδημοσίευση από την ηλεκτρονική εφημερίδα POLOTICAL)