«Έντεχνος σοφία»: Ο θαυμαστός- και σε μεγάλο βαθμό άγνωστος- κόσμος της αρχαίας τεχνολογίας. Η κληρονομιά των Μυκηναίων

Ο Θεοδόσης Τάσιος, είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ. Ο κ. Τάσιος έχει αναλάβει την επιστημονική επιμέλεια της σειράς «Αρχαία ελληνική τεχνολογία: Από τον θεό στον άνθρωπο»

Η κληρονομιά των Μυκηναίων

Φεύγοντας από τη σφαίρα της μυθολογίας, ο κ. Τάσιος μας πάει στη μυκηναϊκή περίοδο και τα θαυμαστά επιτεύγματα της εποχής των «πολύχρυσων Μυκηνών»– αλλά και αυτά που ακολούθησαν την κατάρρευση των λαμπρών πολιτισμών της Εποχής του Χαλκού στην ανατολική Μεσόγειο.

Θ. Τάσιος: «Ο Όμηρος ουσιαστικώς ακολουθεί περίπου τις καταστάσεις της μυκηναϊκής εποχής. Εκεί η τεχνολογία είναι πανταχού παρούσα από κάθε πλευρά- όλες οι τεχνολογίες που υπάρχουν στον Όμηρο έχουν γίνει αντικείμενο, όπως πχ οι ασπίδες και η αξία των διαφόρων στρώσεων σε αυτές. Ακόμα και τα αυτόματα κάνουν την εμφάνισή τους: Στο έπος δεν βρίσκονται μόνο μέσα στον Όλυμπο μα τα έχουν και οι άνθρωποι, καθώς οι Φαίακες εμφανίζονται μη επανδρωμένο πλοίο- “ρομπότ”, θα λέγαμε σήμερα. Δεν έχει πλοίαρχο, τιμόνι, κουπιά και δεν χρειάζεται να του πεις πού θα πας, καταλαβαίνει τι ιδέα έχεις, και θα σε πάει χωρίς να βουλιάξει. Επίσης ο Αλκίνοος εμφανίζεται να έχει και δύο σκύλους που τον φυλάγανε στο ανάκτορο, τους οποίους είχε φτιάξει ο Ήφαιστος, ήταν ρομπότ και αυτοί, ζωντανοί. Στην πράξη έχουμε μία πρόοδο στη φαντασία των ελληνικών φύλων- τώρα δεν είναι μόνο στα αυτόματα μα και στα ρομπότ όπως πχ και ο Τάλως. Η τεχνολογία αρχίζει όχι μόνο στη μυθολογία μα και στην πράξη να διευρύνεται.

Και μετά έρχονται οι σκοτεινοί χρόνοι- και τι γίνεται εδώ; Ας πάρουμε τους Μινύες – Μυκηναίους τους λέω εγώ, της Βοιωτίας οι μυκηναϊκοί λαοί. Πέφτουν τα ανάκτορα- ωστόσο που πηγαίνει, που αποθηκεύεται όλη αυτή η γνώση, όλη αυτή η υπόθεση; Στην Εύβοια! Διότι η Εύβοια βρέθηκε να έχει μια ολόκληρη, πλήρως πολιτισμένη πόλη στο Λευκαντί- να μην έχει σκοτεινούς αιώνες. Κι επιπλέον τον 8ο αιώνα πΧ έχουμε την περίφημη συμμαχία Κύμης- Χαλκίδας- και φεύγουν και πάνε να κάνουν την αποικία της Ιταλιώτιδας Κύμης. Και αναρωτιέσαι…έχουμε υποτίθεται σκοτεινούς αιώνες, αυτοί δεν έχουν να φάνε, ζουν σε καλύβες, μας διηγείται η ιστορία…ποια ιστορία είναι αυτή; Μια κουτσή ιστορία! Διότι αυτοί τελικά φεύγουν και πάνε όχι στη Μικρά Ασία ή στον Εύξεινο Πόντο, μα στη δυτική ακτή της Ιταλίας! Θα περάσουν τα στενά της Σκύλλας και της Χάρυβδης, τη Μεσσήνη. Αναρωτιέσαι, με τι πλοίο το κάνανε αυτό; Μα με το ίδιο, το μεγάλο, φοβερό πλοίο των Μυκηναίων- την πεντηκόντορο. 

Πενήντα κουπιά, 25 μέτρα μήκος, έμβολο για τον πόλεμο- και πάνω από όλα μια φοβερή οργάνωση. Καταλαβαίνετε τι επιμελητεία, τι “logistics” χρειάζεται για να κάνεις μια τέτοια εκστρατεία; Τι κόσμο πρέπει να βάλεις μέσα, τι οργάνωση χρειάζεται; Αυτές ήταν οι πρώτες αποικίες, τις έκαναν οι Ευβοείς- και γιατί τις κάνανε; Για τον ίδιο λόγο που είχαν και την άλλη πόλη που ήταν σαν να μην έχει επηρεαστεί σχεδόν από τους σκοτεινούς αιώνες. Είχανε την ΠΑΡΑΔΟΣΗ των Μυκηναίων.

Παρεμπιπτόντως, ξέρετε ο Βιργίλιος τι λέει για τον μυθικό Δαίδαλο; Όταν απέδρασε από την Κρήτη, προσγειώθηκε στην Κύμη την Ιταλιώτιδα. Γιατί ο Δαίδαλος; Διότι, όπως λένε σύγχρονοι Ιταλοί αρχαιολόγοι, χάρη στην ελληνική αποικία του 8ου αιώνα στην Κύμη μεταφυτεύτηκε η τεχνολογία στην Ιταλία. Τα πάντα πήγαν εκεί, κατασκευή ναών, αποξήρανση έλους, όπλα, την οργάνωση, υπόγεια έργα. Αυτοί οι διάδοχοι των Μυκηναίων τα πήγαν στην Κύμη- κι έτσι “κουμπώνει” ο μύθος του Δαίδαλου, αυτού του ημίθεου της ελληνικής τεχνολογίας, να φτάσει στην Κύμη».

ΠΗΓΗ: https://www.huffingtonpost.gr