Ώρα για πολιτική στροφή

γράφει ο Δημήτρης Κρανιάς

Αφού ξεπεράστηκε το αρχικό σοκ από την έλευση της Covid19 προχωρήσαμε στην ενσωμάτωσή της στην καθημερινότητά μας και τη συμβίωση με μια πανδημία διαρκείας. Η αυταπάτη μιας οριστικής λύσης του θέματος με τα εμβόλια διακινδυνεύει την εμπιστοσύνη στην επιστημονική και πολιτική ηγεσία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ως ηγέτης στην προσπάθεια ανάπτυξης της δημόσιας υγείας έχει υποστεί ήδη σοβαρό πλήγμα από το τρόπο που χειρίστηκε το θέμα αρχικά. Γι’ αυτό άλλωστε και στη συνέχεια υπήρξε πολύ μετρημένος στις ανακοινώσεις του. Σήμερα επιμένει στην παράλληλη ενίσχυση των 3Τ (track, trace, treatment) ενώ η πληροφόρηση για φάρμακα θεραπείας είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Η ελπίδα για τη δημιουργία της νέας κανονικότητας είχε διαρκείς διακυμάνσεις μέσα στο χρόνο που πέρασε ξεκινώντας από το καλοκαίρι, μεταφέροντας την προσδοκία τα Χριστούγεννα, το Πάσχα του 2021 το έχει υποθηκεύσει ήδη στα αντι-covid μέτρα και το επόμενο χρονικό σκαλοπάτι είναι προς το παρόν το επόμενο καλοκαίρι. Παρά τα διαρκή κατασταλτικά μέτρα, ούτε στη χώρα μας αποφύγαμε το τίμημα της πανδημίας. Αποφύγαμε βέβαια την ανέλεγκτη καταστροφή, που έχουν υποστεί προηγμένες δυτικές χώρες με ισχυρά συστήματα υγείας. Η προσωρινή όμως και ρυθμιστική διαχείριση της κρίσης δεν τελειώνει εδώ. Ούτε τα προσωρινά μέτρα ανακούφισης αποδυναμώνουν τα ερωτήματα για ένα νέο κύμα φτωχοποιημένων ανθρώπων, για την κυριαρχία του φόβου, της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας, για την αύξηση των ψυχικών διαταραχών, για τη συρρίκνωση των ανθρωπίνων σχέσεων, για τα ελλείμματα των διακυβερνητικών οργανισμών περιλαμβανομένης της Ε.Ε., για την αναποτελεσματικότητα των ασκούμενων πολιτικών.

Μαζί με το ότι πλέον (σχεδόν ένα χρόνο μετά)

γνωρίζουμε πολλά περισσότερα για τον ιό, γνωρίζουμε και την ανάγκη για μια μακρόπνοη πολιτική υποδομών και πόρων που να μπορεί να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές κρίσεις και ειδικά τις έκτακτες. Η έλλειψη αλληλεγγύης εντός της Ε.Ε., κυρίως με τις συμφωνίες της Γερμανίας από την πίσω πόρτα, επιτάσσουν στροφή της πολιτικής αντιμετώπισης στη διαχείριση των κρίσεων, ίσως δε και γενικότερα. Η διαφάνεια είναι ανύπαρκτη και η λογοδοσία αποτελεί ένα απλό διακοσμητικό σε όλα τα κείμενα που ετοιμάζονται, για να συνταχθούν αποφάσεις χωρίς εφαρμογή.

Η πανδημία που διατρέχουμε αποτελεί μάθημα ζωής για πολίτες, πολιτικούς και πολιτικές. Η επόμενη πανδημία η κρίση πρέπει να μας βρει προστατευμένους από τα κενά και τις ελλείψεις που ζούμε. Η δημόσια υγεία παραμένει αγαθό και υποχρέωση μιας ευνομούμενης πολιτείας. Οι διορθώσεις δεν μπορούν να είναι προσωρινές αλλά πρέπει να έχουν μόνιμα χαρακτηριστικά. Δεν αφορούν απλά κάποιες προσλήψεις η αύξηση των οικονομικών πόρων για την υγεία. Αφορούν ευρύτερες αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική αντίληψη που θα αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως το πραγματικό κεφάλαιο επένδυση. Αλλαγές στην αποτίμηση αξιών που ως τώρα δεν αξιολογούσαμε αναλόγως, παιδεία με κοινωνικές αναφορές πέρα από την απλή μεταφορά γνώσης, ουσιαστικό σεβασμό στο περιβάλλον, ανασχεδιασμό των πόλεων και γιατί όχι σχεδιασμό νέων πόλεων με συμμετοχή αυτών που θα ζήσουν σε αυτές, εμπιστοσύνη στο κράτος, στήριξη κοινωνικών θεσμών όπως η οικογένεια. Αλλαγές στα κοινωνικά αιτούμενα και προφανείς απαντήσεις σε ψεύτικα διλήμματα. Σε μια εποχή κρίσης σαν τη σημερινή απαιτείται ένα ισχυρό κράτος που δεν θα οδηγεί τους εργαζόμενους να επιλέξουν τον τρόπο που θα πεθάνουν, διαλέγοντας ανάμεσα στην πείνα και την πανδημία. Ένα κράτος που δε θα μεταφέρει τη δική του ευθύνη στους γιατρούς, ώστε να φτάνουν στο σημείο να επιλέξουν σε ποιον ασθενή θα δώσουν ένα απαραίτητο φάρμακο και ποιον θα αφήσουν αβοήθητο. Ένα κράτος που θα λειτουργεί με ισχυρές δομές που θα παρέχει τις απαιτούμενες υπηρεσίες στην ασφάλεια, την υγεία και την παιδεία.

Η εποχή απαιτεί στροφή σε καθαρούς και εφαρμόσιμους στόχους. Απεχθάνεται τις διαχειριστικές ρυθμίσεις. Δεν θα γυρίσουμε στην κανονικότητα όπως την ξέραμε γιατί και αυτή είναι μέρος του προβλήματος. Σταθήκαμε αδύναμοι και ευάλωτοι απέναντι σε μια πανδημία εξ αιτίας πολιτικών που επεδίωκαν κοντόφθαλμα να ευημερούν οι αριθμοί και να δυστυχούν οι άνθρωποι. Χρειαζόμαστε πολιτικές με την ισχυρότερη δυνατή κοινωνική συναίνεση. Πλήρη διαβούλευση και ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας. Είμαστε σε μια εποχή διαρκών μεταβολών και αυτήν τη φορά απαιτούνται δραστικές κινήσεις. Αυτήν τη φορά δεν πρέπει να μας προλάβουν τα γεγονότα.

(Το κείμενο αναρτήθηκε για πρώτη φορά στις 14 Ιανουαρίου 2021 στο Facebook του Δημήτρη Κρανιά)