Η συμμετοχή του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (Β’ Π.Π.) και ειδικά μετά την κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς στην Πατρίδα μας ήταν σημαντική.
Μέσα από αυτόν τον πόλεμο αναδείχθηκαν μορφές που το όνομα τους θα μείνει χαραγμένο στην μνήμη μας και η Ιστορία τα αναφέρει με ΧΡΥΣΆ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
“Ουκ εα με καθεύδειν το του Μιλτιάδου τρόπαιον”, δηλαδή πως δεν θα τον άφηνε να ησυχάσει το τρόπαιο δηλαδή η νίκη του Μιλτιάδου στον Μαραθώνα.
Η φράση αυτή έμεινε παροιμιώδης και λέγεται όταν το κατόρθωμα άλλου γίνεται κίνητρο για την δική μας προσπάθεια και δραστηριότητα.
Ήταν ο Μίλτων Ιατρίδης.
Ο Σπύρος Μελάς στο βιβλίο “ Φλογισμένα Πέλαγα” περιγράφει τον ΗΡΩΑ μας:
“Χαρακτήρας ιδιόρρυθμος. Περίεργη μορφή, αντιφατική και αμέσως αξιοπρόσεχτη σαν φυσική εμφάνιση. Μεγάλο κεφάλι, μεγάλο μέτωπο, μεγάλα μάτια, δυνατά σαγόνια, γεμάτα θέληση, πλατείς τετράγωνοι ώμοι, κορμός ισχυρός. Και ξαφνικά πόδια κοντά και βραχίονες που σβήνουν σε μικρά χαρακτηριστικά χεράκια.
Ελευθερόστομος σαν τους παλιούς καπετάνιους, αριστοφανικός πολλές φορές στο είδος του Καραΐσκάκη, αυθόρμητος και αφελής ως το σημείο που αποτελεί κίνδυνο για τον εαυτό του, χιουμοριστής στην κουβέντα του, ικανός να θυσιάσει μια σχέση για ένα τσουχτερό χαριτολόγημα, πάντα οιστρηλατημένος από μία αχόρταγη ανάγκη να τα λέει όλα, ρομαντικός, παράφορος και ριψοκίνδυνος, πρωτόγονος και άνισος σαν τους παλιούς μας του ’21, ήτανε φτιαγμένος να βρεθεί σ’ αυτό το καράβι, που έμελλε να μας ξαναδέσει με την μεγάλη παράδοση. Διάσημος στο γλέντι. Φίλος του ποτηριού, του ξενυχτιού και της περιπέτειας.
Ο ίδιος νεαρός Υποπλοίαρχος έλεγε: “Δεν είμαι για γάμους, γιατί μου αρέσει το γλέντι, το κρασί και έξω καρδιά….”
Όπως αναφέρει ο ανηψιός του Βασίλης Ιατρίδης στο βιβλίο του που εκδόθηκε το 2019 από την τότε Διοίκηση του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Πύργου Για όσους τον γνώρισαν από κοντά, φίλους η’ και εχθρούς, αργότερα μετά την αποστρατεία του άφηνε την εντύπωση ότι ήταν αξιόλογος και μάλλον έμοιαζε με τους καλλιτέχνες, με ανώτατη πανεπιστημιακή η’ άλλη μόρφωση.
Πιθανόν λόγω της γνωριμίας και φιλίας του πατέρα του Μίλτου με τον ιατρό Ιωάννη Βότση (όταν υπηρετούσε ως Γυμνασιάρχης στο Ναύπλιο) πατέρα του Ναυάρχου Νικολάου Βότση, που είχε τορπιλίσει το Φετίχ Μπουλέντ στους πρώτους Βαλκανικούς Πολέμους στην Θεσσαλονίκη, να τον επηρέασε για την εισαγωγή του στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Και οι δύο Αξιωματικοί έφυγαν σε ηλικία 54 ετών!!
Σε ηλικία 15 ετών το 1921 εισήλθε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων από την οποία αποφοίτησε τον Ιανουάριο του 1926 με τον βαθμό του Μάχιμου Σημαιοφόρου.
Υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες του Στόλου ανάμεσα σε αυτές ήταν και το Θωρηκτό Αβέρωφ και από το 1934 μετατέθηκε στα Υποβρύχια και υπηρέτησε στα Υποβρύχια Γλαύκος, Νηρεύς, Πρωτεύς και προαγόμενος σε Πλωτάρχη στις 10 Φεβρουαρίου 1939 και στις 14 Φεβρουαρίου παρέλαβε Κυβερνήτης του Θρυλικού Παπανικολή. “Οι επιτυχίες” του Παπανικολή άρχισαν τον Μάιο του 1940 διότι σε άσκηση αιφνιδιαστικής εξόρμησης δια πυροβόλου, πετυχαίνοντας το ρεκόρ των 19 δευτερολέπτων, από την στιγμή της ανάδυσης από βάθος 20 μέτρων, έως την επάνδρωση του πυροβόλου και την εκτέλεση βολής κατά στόχου, το Υποβρύχιο του έλαβε το 1ο βραβείο.
Την 28η Οκτωβρίου 1940 στις 4 το απόγευμα το Υποβρύχιο Παπανικολής (Υ-2) με Κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Μίλτωνα Ιατρίδη Β.Ν. ήταν το πρώτο Υποβρύχιο που απέπλευσε από τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας για την Αδριατική θάλασσα ξεκινώντας το μεγάλο ραντεβού με την Ιστορία του Έθνους μας.
Όταν κατέπλευσε στην Ναύπακτο έστειλε γράμμα στον αδελφό του Ανδρέα ένα γράμμα διαθήκη διότι μέσα ανέφερε ότι εάν δεν επιστρέψει πίσω ζωντανός να μεριμνήσει ο αδελφός του που θα δοθούν τα υπάρχοντα του και κλείνοντας την επιστολή ως ακολούθως:
Για την Μητέρα μου, τον Πατέρα μου την γυναίκα μου, για την Τέττα, εσένα και την Ιουλία και τον Φάνη. Για την ευτυχία σας καθώς και των συγγενών σας. Για την καλύτερη ζωή του παιδιού σας, θα βρω παρηγοριά και δικαίωση. Η θυσία μου θα είναι καρπερή. Η θυσία μου θα είναι για την Πατρίδα μας, που ήτανε είναι και θα μείνει βωμός του αληθινού πολιτισμού. Λυπάμαι όσους επίστεψαν σε πολιτισμόν, που δεν είναι άμεσος απότοκος του Ελληνικού Πολιτισμού. Πρέπει πολλές φορές και τώρα άλλη μία, να διαψεύθηκαν. Πας μη Έλλην βάρβαρος στο βάθος της ψυχής του, παρ’ όλο το λουστράρισμα.
Υ.Γ. “Να μην δει κανείς άλλος αυτό το γράμμα, μέχρι την ημέρα που το Υπουργείο θα σας πει ότι δεν θα ξαναγυρίσω.”
Μετά από περιπολίες στην Αδριατική επέστρεψε στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας και απέπλευσε και πάλι για περιπολίες στην Αδριατική τον Δεκέμβριο του 1940.
Ήταν επιλογή του να υπηρετήσει στα Υποβρύχια (υπηρέτησε 14 χρόνια περίπου) από νέος Αξιωματικός. Κυβερνήτης του Υ/Β Παπανικολής παρέλαβε στις 14 Φεβρουαρίου 1939 ένα Υποβρύχιο 13 ετών δηλαδή σχετικά παλαιό.
Από το εν λόγω μεταγωγικό κράτησε την καμπάνα ως λάφυρο την οποία τοποθέτησε αργότερα στο νέο Καταδρομικό ΕΛΛΗ που παρέλαβε από την Ιταλία. Μάρτυρας στην φωτιά ήταν το Υποβρύχιο Τρίτων που επέστρεφε από περιπολία στην Αδριατική. Βλέποντας την φωτιά δύο εχθρικά τορπιλοβόλα άρχισαν να κόβουν βόλτες γύρω από την μεγάλη φωτιά παίζοντας κρυφτό σαν να απορούσαν για το τι ακόμα θα τους παρουσίαζε ο πόλεμος .
Στις 24 Δεκεμβρίου 1940 ο Ιατρίδης βασισμένος στους χάρτες και λοιπές πληροφορίες που είχε συλλέξει εντοπίζει μία Ιταλική νηοπομπή που μετέφερε μεγάλες ποσότητες οπλισμού, πυρομαχικών, τροφίμων κ.λ.π. με περισσότερα από 14 μεταγωγικά που συνοδευόταν από αντιτορπιλικά και τορπιλοβόλα. στην οποία εκσφενδονίζει 4 τορπίλες εναντίον της. Όπως αναφέρει ο Μίλτων ακούστηκαν 3 εκρήξεις. Οι επόμενες ώρες ήταν δύσκολες για το Υποβρύχιο και το πλήρωμα του διότι τα Ιταλικά πολεμικά άρχισαν να ρίχνουν βόμβες βυθού περίπου 85 στον αριθμό που ευτυχώς καμία δεν βρήκε το Υποβρύχιο το οποίο είχε κατέβει στο μεγαλύτερο βάθος που επέτρεπαν οι τότε συνθήκες για εκείνου του τύπου Υποβρύχια και ο “γέρος” Παπανικολής άρχισε να τρίζει. Την επόμενη ημέρα 25 Δεκεμβρίου 1940 ημέρα των Χριστουγέννων επειδή δεν υπήρχε πολύ οξυγόνο το πλήρωμα έλεγαν μεταξύ τους τα χρόνια πολλά με ελαφρά κλίση της κεφαλής τους για να μην σπαταλούν το λίγο οξυγόνο που είχαν λόγω των πολλών ωρών κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Μετά την ανωτέρω επιχείρηση επέστρεψε στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας όπου η Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού παιάνιζε και τα πληρώματα των πλοίων του επιφύλασσαν την υποδοχή που αξίζει σε Ήρωες. Προήχθη άμεσα σε Αντιπλοίαρχο επ’ ανδραγαθία (ήταν ο 1ος Αξιωματικός που προήχθη επ’ ανδραγαθία) και του απενεμήθη το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, οι εφημερίδες της εποχής με πρωτοσέλιδα αναφέρονταν στα κατορθώματα του.
Συγχαρητήρια επιστολή είχε αποστείλει τότε και ο Δήμαρχος Πύργου.
Ο Ιατρίδης με τον “Παπανικολή του”συνέχισε τις περιπολίες και στην Μεσόγειο βυθίζοντας και άλλα επιταγμένα εμπορικά πλοία και πολεμικά καταφέρνοντας να διαφεύγει.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 παρασημοφορείται και πάλι με τον Πολεμικό Σταυρό Γ’ Τάξεως επειδή:
“Κατά την στιγμήν της καταρρεύσεως της Πατρίδος υπερνικήσας πάσας τας παρουσιασθείσας πολεμικάς δυσκολίας, επέτυχεν εν τέλει να φέρει το πλοίον του εις Αλεξάνδρεια, προς συνέχισιν του αγώνος”
Στη συνέχεια υπηρέτησε και σε άλλες υπηρεσίες:
– Κυβερνήτης στο Αντιτορπιλικό Μιαούλης που το παρέλαβε από την Αγγλία και συμμετείχε σε νηοπομπές στην Βόρεια θάλασσα και ήταν το 1ο Ελληνικό πλοίο που συμμετείχε και ο Ιατρίδης βραβεύθηκε από το Αγγλικό Ναυτικό.
– Διοικητής Σχολών Ανθυποβρυχιακού Πολέμου
– Επέβλεψε τις επισκευές του Ιταλικού καταδρομικού “Ευγένιου της Σαβοΐας” το οποίο παραδόθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο των πολεμικών αποζημιώσεων για τον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ και μετονομάστηκε ΕΛΛΗ. (Εκεί τοποθέτησε την καμπάνα του Ιταλικού Αντονιέτα που είχε βυθίσει στην Αδριατική)
– Διατέλεσε Διοικητής Αρχιπελάγους
– Αρχιεπιστολέας Α.Δ.Υ. Βάσης Μάλτας
– Διοικητής Στολίσκου Βορείου Αιγαίου
– Διοικητής Ναυτικής Σχολής Πολέμου
Αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Πλοιάρχου στις 29 Δεκεμβρίου 1952.
Ήταν παντρεμένος με την Αγγελική (Λέλα) Πιτέλλου και ο γάμος του έγινε στο Ναϊδριο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και απέκτησαν μία κόρη την οποία ονόμασαν Αδριατική (την οποία είχε βαπτίσει ο Βασιλεύς Παύλος) από την θάλασσα που είχε τρομοκρατήσει τους Ιταλούς.
Μετά την αποστρατεία του εργάσθηκε για κάποια χρόνια στο Εμπορικό Ναυτικό ως Β’ Πλοίαρχος σε Υπερωκεάνια της Greek Line το Neptunia και στην συνέχεια στο φορτηγό λίμπερτυ M/S North Duchess. Στην συνέχεια εργάσθηκε ως Πλοίαρχος Α’ στην εταιρία Ρεθύμνης – Κουλουκουντής (R+K) στο λίμπερτυ Conopus. Tέλος δούλεψε και στην Εταιρεία του Ωνάση στο πετρελαιοφόρο Olympic Rock 21.000 τόννων
Ο Ναύαρχος Αλ. Σακελαρίου στον αποχαιρετιστήριο λόγο του στο 1ο Νεκροταφείο στις 19 Φεβρουαρίου 1960 (ένας από τους τρεις Αρχηγούς του Πολεμικού Ναυτικού στον Πόλεμο) είπε τα εξής:
“ Και όταν μετά τον άθλο της 24ης Δεκεμβρίου 1940 όστις σε ανήγαγε εις την σφαίρα του Θρύλου του Ελληνικού Λαού, το Κράτος θεώρησε και δικαίως ότι έπρεπε να σου απονείμει ηθικάς αμοιβάς, ενθυμούμαι μετά οποίας επιμονής προεσεπάθεις να αποφύγεις τας τιμητικάς ταύτας διακρίσεις και μέχρις εσχάτων ετόνιζες την οδύνη σου, διότι τότε δεν ηδύνασο να αρνηθείς ούτε να επιμείνεις όπως μη τύχης των δικαίων αμοιβών”
Στην ιδιαίτερη πατρίδα του στον Πύργο το 1962 η τότε Δημοτική αρχή με Δήμαρχο τον Αργύρη Μιχαλόπουλο τοποθέτησε προς τιμή του ΗΡΩΑ την προτομή του στην θέση που βρίσκεται σήμερα ο Ανδριάντας του στην ομώνυμη Πλατεία στον Πύργο, παρουσία της οικογενείας του, της μητέρας του, των αδελφών, ανηψιών, συζύγου, κόρης Αρχών του τόπου κ.λ.π.
Το 2006 επί δημαρχίας Γαβρίλη Λιατσή αντικαταστάθηκε η προτομή του (η οποία μεταφέρθηκε στο Κατάκολο στην Κεντρική Πλατεία) με Ανδριάντα και τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν από τον τότε Υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελο Μεϊμαράκη ο οποίος είπε χαρακτηριστικά:
“Όσες ηθικές αμοιβές και αν απονείμουμε μετά θάνατον στον Μίλτο Ιατρίδη, ίσως να μην μπορέσουμε ποτέ να αγγίξουμε το μεγαλείο του ανδρός, που περιφρονώντας την υλική αντίληψη της ζωής έζησε ηρωικά, τιμώντας τα ιδανικά με τα οποία γαλουχήθηκε και γράφοντας χρυσές σελίδες εποποιίας στην ελληνική ιστορία.
Ως Κυβερνήτης του πληρώματος του θρυλικού Υποβρυχίου «Παπανικολής», ο Μίλτος Ιατρίδης, το ηρωικό τέκνο του Πύργου, έδωσε στην απροσπέλαστη τότε Αδριατική την πρώτη νίκη στο μαχόμενο Πολεμικό μας Ναυτικό, με την επίθεσή του στον κόλπο του Αυλώνα, σκορπώντας τον ενθουσιασμό στον ελληνικό λαό και αποδεικνύοντας ότι ήμασταν σε θέση να αμφισβητήσουμε την κυριαρχία του Άξονα, μέσα μάλιστα στις κύριες γραμμές ανεφοδιασμού του.”
Η εκδήλωση έγινε παρουσία Ανωτάτων, Ανωτέρων Αξιωματικών και αγήματος του Πολεμικού Ναυτικού, των Αρχών του Νομού και όχι μόνο καθώς και πλήθους κόσμου.
Το όνομα του έχει επίσης δοθεί και σε οδό στην Πόλη του Πύργου.
Ανδριάντας του και προτομή υπάρχουν και στο Σοφικό και την Κόρινθο.
Δυστυχώς για τα επόμενα επτά χρόνια από το 2006 έως το 2013 η τότε δημοτική αρχή του Δήμου Πύργου δεν ασχολήθηκε με την ύπαρξη του ΗΡΩΑ!!!! Είναι ένα γεγονός λυπηρό που δεν αρμόζει σε έναν ΗΡΩΑ όπως ο ΜΙΛΤΩΝ ΙΑΤΡΙΔΗΣ που το όνομα του έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στο πάνελ των ΗΡΩΩΝ του Έθνους!!
Από το έτος 2013 (που υφίσταται) και κάθε χρόνο το Παράρτημα της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού του Νομού Ηλείας τιμά κάθε χρόνο την μνήμη του ΗΡΩΑ στον Πύργο η’ στο Κατάκολο και από το 2015 σε συνεργασία με την πρώην Διοίκηση του Λιμενικού Ταμείου, την πρώην Δημοτική αρχή του Δήμου Πύργου και το 2020 με την σημερινή δημοτική αρχή. Από το 2015 η ετήσια Επιμνημόσυνη Δέηση γίνεται παρουσία και των συγγενών του ΗΡΩΑ.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2018 ο τ. Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κος Προκόπης Παυλόπουλος κατά την ανακήρυξη του σε Δημότη Πύργου ανέφερε στην ομιλία του συγκινημένος:
“Κάποια μαθητικά μου χρόνια τα πέρασα στον Πύργο διότι υπηρετούσε εδώ ο πατέρας μου, τα πρωινά πηγαίνοντας στο σχολείο άλλαζα δρόμο και περνούσα από την Πλατεία Ιατρίδη και θαύμαζα την προτομή του Μίλτωνα Ιατρίδη διότι ήταν ο αγαπημένος μου Ήρωας από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο”!!!
Επειδή όμως έχουν προκύψει νέα στοιχεία θα γίνει και 2η έκδοση από εκδοτικό οίκο προκειμένου να δοθεί προς πώληση και να μπορέσουν οι συμπολίτες μας να διαβάσουν την βιογραφία του Μοναδικού Πυργιώτη ΗΡΩΑ του Πολεμικού μας Ναυτικού κατά των 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο Πλοιάρχου ε.α. Μίλτωνα Ιατρίδη Π.Ν.
Ευχαριστώ θερμά τον Κύριο Βασίλη Ιατρίδη που μου εμπιστεύθηκε αλλά και επέτρεψε να χρησιμοποιήσω στοιχεία από το βιβλίο του “ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΥΘΟ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ” καθώς και τους κ.κ. Ανδρέα Καπογιάννη Δημοσιογράφο και Σπύρο Δημητρακόπουλο Δικηγόρο που ευγενικά μου παραχώρησαν στοιχεία από άρθρα του δεύτερου στην εφημερίδα “Αυγή” και με έφεραν σε επικοινωνία με την οικογένεια του ΗΡΩΑ.
Λόγω της κατάστασης που επικρατεί φέτος (λόγω covid – 19) δεν θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση Μνήμης του ΗΡΩΑ λόγω αναστολής των εκδηλώσεων. Να είμαστε όλοι υγιείς και να τον Τιμήσουμε το 2022 με τις δέουσες Τιμές και πιθανόν με την παρουσίαση της 2ης έκδοσης του βιβλίου της βιογραφίας του.
“ Όσο υπάρχουν αξιωματικοί «μπουρλοτιέρηδες» σαν τον Μίλτο Ιατρίδη, που τιμούν τις ναυτικές παραδόσεις του τόπου και είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για την προάσπιση των ιδανικών του έθνους, η χώρα μας δεν έχει να φοβάται απολύτως τίποτα.”
Κλείνω με ένα απόσπασμα από την βιογραφία του:
Τα βάθη της Αδριατικής, η Βόρεια Θάλασσα του Ατλαντικού, η Μεσόγειος στην διάρκεια του Πολέμου και στην διάρκεια της Ειρήνης, η θάλασσα της Κίνας, ο Νότιος Ατλαντικός ο Ειρηνικός και ο Ινδικός Ωκεανός δεν είχαν καταφέρει να τον σταματήσουν και πάντα προχωρούσε πάνω η’ κάτω από την επιφάνεια τους!!!
Ήταν αρκετή όμως μια τσαλακωμένη ράγα του τραμ στον Πειραιά για να
σταματήσει την πορεία του, ενώ είχε ακόμη τόσα πολλά να δώσει!!…
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ!!!
ΑΘΑΝΑΤΟΣ!!!
Πλοίαρχος (Ε) ε.α. Ζώης Υφαντής Π.Ν.
Δήλωση της Αφροδίτης Λατινοπούλου για τις συνεχείς επιθέσεις σε Ελληνίδες από μουσουλμάνους: «Το 2024 φεύγει.…
Ο Ιερός Ναός Ευαγγελίστριας Ναυπλίου, λειτουργεί Συσσίτιο για οικονομικά αδύναμα άτομα. Αυτά μπορεί να είναι…
Το δελτίο που κυκλοφόρησε αναφέρεται σε Εορταστικές εκδηλώσεις από την Π.Ε. Αργολίδας για το νέο…
Τα διαστρεβλωμένα στοιχεία για την ΚΕΔΑΜ που επιχείρησε να περάσει στο Δημοτικό Συμβούλιο ο Γιάννης…
Η απάντηση του επανεκλεγέντος Προέδρου του Επιμελητηρίου Αργολίδας, Φώτη Δαμούλου, στην ανακοίνωση του Θοδωρή Βασιλόπουλου…