Το πνεύμα των Χριστουγέννων και οι σύγχρονοι ηγέτες

του Δημήτρης Γκίκας

Έχετε αναρωτηθεί από πού προέρχεται όλη αυτή η μαγεία που, συνήθως, βιώνουμε τις μέρες των Χριστουγέννων; Γιατί η συγκεκριμένη εορταστική περίοδος έχει τέτοιο θετικό αντίκτυπο σε τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων; Τι είναι αυτό που την κάνει τόσο ξεχωριστή; Δεν είναι τα δώρα, ούτε το φαγητό, ούτε τα ψώνια. Όλα αυτά είναι προεκτάσεις, τα περιφερειακά του «συστήματος» των εορτών. Η «καρδιά» των εορτών, όμως δεν είναι αυτά.

Η καρδιά βρίσκεται στη συμπύκνωση σ’ ένα πρόσωπο των αρετών που, λίγο – πολύ, όλοι αναζητούμε ή ελπίζουμε πως, κάπου βαθιά μέσα μας έχουμε κι εμείς οι ίδιοι. Είτε αυτό είναι το πρόσωπο του ιδρυτή του Χριστιανισμού, είτε η αγαπημένη φιγούρα του Άη – Βασίλη ή αλλιώς Santa Claus, η «μεταγραφή» του δικού μας Αγίου Νικολάου, ένας θρησκευτικός ηγέτης εξακολουθεί να αποτελεί πρότυπο για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ένα πρότυπο που συναρμόττει εντός του αρετές, όπως της άδολης αγάπης, της ανιδιοτελούς καλοσύνης, της απόλυτης πίστης στον άνθρωπο και στο καλό, της πεποίθησης ότι η ευγένεια και η ανθρωπιά μπορούν να επικρατήσουν και να επισκιάσουν κάθε κακό.

Όσα εγχειρίδια ηγεσίας κι αν διαβάσει κάποιος, πουθενά δεν θα βρει ηγέτες που έχουν προκαλέσει τέτοιον αντίκτυπο στον κόσμο. Το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι το απόλυτο σύμβολο της επιτυχημένης ηγεσίας. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν η ίδια ατμόσφαιρα επικρατούσε στην παγανιστική εορτή «Dies Natalis Solis Invicti» (Ημέρα Γέννησης του Ακατανίκητου Ήλιου), η οποία, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς, υποκαταστάθηκε από τα Χριστούγεννα. Πάντως, ο αντίκτυπος των Χριστουγεννιάτικων εορταστικών ημερών στον κόσμο είναι μοναδικός.

Θεωρώ ότι ένα από τα πιο θεμελιώδη λάθη που διαπράττουν όλα τα εγχειρίδια ηγεσίας είναι το γεγονός ότι αντιλαμβάνονται ως επιτυχημένο τον ηγέτη που, συνήθως, κατέκτησε δόξα, τίτλους, φήμη ή εδάφη, αλλά όχι απαραίτητα (πολλές φορές ούτε καν) την αγάπη ή, έστω, τον θαυμασμό απ’ όσους τον ακολούθησαν, τον περιστοίχισαν ή ευνοήθηκαν από την ηγεσία του. Αντίθετα, το πρόσωπο του Άη Βασίλη (Santa Claus, Santi Niklaas ή όπως αλλιώς) έγινε τόσο αγαπητό, ώστε κατέληξε μυθικό, μυθιστορηματικό, εξωπραγματικό, ακόμα κι αν βασίστηκε σε πραγματικές ανθρώπινες υπάρξεις που, κάποτε, περπάτησαν στον ίδιο κόσμο με αυτόν που περπατούν σήμερα δισεκατομμύρια άλλοι άνθρωποι. Ο λόγος: η ανιδιοτελής αγάπη, η πνευματικότητα, η ψυχική δύναμη που διέκρινε το (ή τα) θρησκευτικό πρόσωπο. Αξίες καθαρά ηθικές, πνευματικές και ψυχικές, που ξεπέρασαν κάθε υλική επιδίωξη ή, ακόμα καλύτερα, περιφρόνησαν όποια μορφή υλικής ευημερίας, για να ανυψώσουν τον άνθρωπο σε κάτι πέρα από μια σαρκική ύπαρξη που νοιάζεται μόνο να συντηρήσει το σώμα του.

Μπορείτε, λοιπόν να αντιληφθείτε γιατί είναι τόσο αστείο να αισθάνεται ένας σύγχρονος ηγέτης έρμαιο του πολιτικού καθωσπρεπισμού και να μην τολμά ούτε να ψελλίσει «Καλά Χριστούγεννα», αλλά παραμένει σε ένα αόριστο και γενικό «Καλές γιορτές». Αν δεν γνωρίζεις τη σημασία της ευχής «Καλά Χριστούγεννα», την θεωρείς μονάχα μια στενά θρησκειολογική έκφραση που ανάγεται απλώς σε μια συγκεκριμένη κουλτούρα. Είναι, επίσης ανόητο να ακούς από ηγέτες ευχετήρια μηνύματα του τύπου «Παλεύουμε για μια υγιή οικονομία στη γιορτινή περίοδο» ή να θεωρείται σοβαρή ηθική πολιτική στάση ο δημόσιος εμβολιασμός, όταν οι ιδρυτές και τα πρόσωπα που γέννησαν το πνεύμα των Χριστουγέννων περιφρόνησαν κάθε υλικο-οικονομική επιδίωξη και κάθε ανάγκη επίδειξης των αρετών τους, ζώντας οι ίδιοι λιτά, απλά, απέριττα, πολλές φορές αφού θυσίασαν τις προσωπικές τους περιουσίες για να περιθάλψουν ακόμα και οι ίδιοι αρρώστους, να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων γύρω τους ή, έστω, για να γεννήσουν σ’ ένα παιδί ένα χαμόγελο…

Το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν χάθηκε ακόμα και φέτος, όπου μια παγκόσμια ασθένεια οδήγησε σε εγκλεισμό δισεκατομμύρια ανθρώπους. Διότι το πνεύμα των Χριστουγέννων βασίζεται σε πολύ απλές, αλλά θεμελιώδεις αξίες, όπως η ανυπέρβλητη πίστη στην πνευματική και ψυχική δύναμη, η ατελεύτητη αγάπη, η αέναη προοπτική της εξέλιξης της Ανθρωπότητας. Αξίες που ξεπερνούν την αντίληψη που κάποιοι θα ήθελαν να επικρατήσει ολοσχερώς, ότι δηλαδή ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια φθαρτή ύπαρξη, γεννημένη να φοβάται πάντα τις ασθένειες και τον θάνατο και να αισθάνεται ηδονή μονάχα με υλικά αγαθά και αντίστοιχες απολαύσεις.

Καλά Χριστούγεννα σε όλους!