Η πυρκαγιά στο χώρο των Αρχαίων Μυκηνών και η ανάγκη αλλαγής του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Αρχαιολογικών χώρων

γράφει ο Πολύδωρος Ιππ. Δάκογλου

Η δημοσιότητα που έλαβε, παγκοσμίως, η φωτιά που απείλησε το Μνημείο και το Μουσείο των Μυκηνών, δείχνει την επίγνωση και την αναγνώριση της ανθρωπότητας σχετικά με την αξία του (εξ ού και ο πρωταγωνιστικός του ρόλος σε επισκεψιμότητα ξένων επισκεπτών). Μια γνώση και μια αναγνώριση που, μέχρι πρό τινος, δεν έδειχναν να έχουν οι κυβερνώντες την Ελλάδα.

Με αφορμή την υπαρκτή απειλή και τις άγνωστες συνθήκες εκδήλωσης της πυρκαγιάς σε ξερόχορτα πλευρικά του περιφραγμένου χώρου του μνημείου και ενώ ο άνεμος ξεπερνούσε τα 5 μποφόρ, διατυπώνω μια σειρά από σκέψεις.

Ευθύνες της κυβέρνησης

Το υπουργείο Πολιτισμού, ευτυχώς, είχε εγκαίρως μεριμνήσει για να κοπούν τα ξερά χόρτα, εντός του προστατευόμενου χώρου του μνημείου. Οι εργασίες είχαν γίνει σε ικανοποιητικό βαθμό και αυτό βοήθησε ώστε να μην υπάρξει σοβαρός κίνδυνος για τα κυκλώπεια τείχη και τις άλλες θέσεις του μνημειακού χώρου.

Η Πυροσβεστική υπηρεσία έδρασε άμεσα και με βάση υπαρκτό (αλλά παρωχημένο) σχέδιο πυρασφάλειας και πυρόσβεσης. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση αξιωματικού της Πυροσβεστικής που εξήγησε το πάθος και την πρωτοβουλιακή αυτοθυσία των ανδρών του λέγοντας «Καιγόταν το σπίτι μας και η ιστορία μας, γι’ αυτό δεν υπήρχε στο μυαλό μας παρά μόνο η απόφαση να εμποδίσουμε τη φωτιά».

Το γεγονός ότι το Μουσείο με τα πολύτιμα εκθέματα και ο περιβάλλον χώρος του παρέμειναν άθικτα και λειτουργικά φανερώνει το αξιοπρόσεκτα ρεαλιστικό σχεδιασμό προστασίας.

Ακόμα και η πολλαπλά κρινόμενη Πολιτική Προστασία, επέδειξε σωστά αντανακλαστικά και ανταποκρίθηκε άμεσα και με επαρκή μέσα στην προσπάθεια ελέγχου και κατάσβεσης.

Ευθύνες της αντιπολίτευσης

Η αντιπολίτευση, που μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν κυβέρνηση, αποφάσισε να «παίζει εν ου παικτοίς». Πολιτικά στελέχη της, κάποια των οποίων, μέχρι χθες, “δεν γνώριζαν κατά που πέφτουν οι Μυκήνες”, έκαναν γκρίζες δηλώσεις που αξιοποιήθηκαν καταλλήλως από ανθελληνικούς κύκλους του εξωτερικού.

Ευθύνες της Αυτοδιοίκησης

Η κινητοποίηση, από την πρώτη στιγμή, κορυφαίων στελεχών του Δήμου Άργους Μυκηνών (Πετσέλης, Κολιζέρας κ.α.) καθώς και η διάθεση πλήθους μέσων προς υποβοήθηση του έργου κατάσβεσης από τους Πυροσβέστες του Άργους, του Ναυπλίου και της Κορίνθου, που είχαν προστρέξει, υπήρξε πολύ χρήσιμη.

Η παρουσία του Δημάρχου Άργους Μυκηνών, Δημήτρη Καμπόσου, στα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια και οι ψύχραιμες και εύστοχες τοποθετήσεις του βοήθησε ώστε να χαλαρώσει η ζοφερή εικόνα που είχαν καλλιεργήσει κάποιοι ευφάνταστοι δημοσιογράφοι που διέδιδαν ότι «το μνημείο υπέστη μεγάλες ζημιές». Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Δημήτρης Καμπόσος «Ευτυχώς δεν έγιναν ζημιές. Μόλις πέσουν οι πρώτες βροχές θα ξεπλυθεί η μαυρίλα από τα αποκαΐδια των κομμένων χόρτων και όλα θα είναι εν τάξει και καθαρά… Ήμασταν τυχεροί».

Όλα λοιπόν είναι καλά; ΟΧΙ!

Η πυρκαγιά ήταν μια πολύ σοβαρή προειδοποίηση που ανέδειξε την απαίτηση άμεσης λήψης μέτρων προστασίας αλλά και αλλαγής του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του χώρου.

Η Πολιτεία θα πρέπει επιτέλους να αναγνωρίσει στην Αυτοδιοίκηση δικαιώματα και να της αποδώσει αρμοδιότητες που αντικειμενικά δικαιούται να έχει. Δεν είναι δυνατόν, οι Αρχαιολογική υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να λειτουργεί την καθημερινότητα και να εποπτεύει την ασφάλεια του μοναδικού αυτού χώρου και των επισκεπτών του, χωρίς πόρους και θεσμικά γοργές διαδικασίες. Είναι αδιανόητο, σαν μέτρο προστασίας να έχουμε δύο δεξαμενές με νερό και να μην έχουμε σύνδεση του χώρου με το δίκτυο ύδρευσης του κοντινότερου οικισμού. Ούτε βέβαια, το εσωτερικό δίκτυο να είναι λάστιχα επιφανείας που καίγονται και όχι υπόγειο δίκτυο και κρουνοί σε στρατηγικά σημεία.

Είναι αδιανόητο, ο χώρος των Μυκηνών, να μην εποπτεύεται και να μην προστατεύεται με δορυφορικές τεχνολογίες που σε πραγματικό χρόνο να κτυπούν συναγερμό προβλήματος και να λαμβάνουν τα πρώτα αυτοματοποιημένα μέτρα.

Ο Δήμος Άργους Μυκηνών, έχει ζητήσει πολλές φορές, δια στόματος και δι’ εγγράφων του Δημάρχου Δημήτρη Καμπόσου την θεσμική συμμετοχή στην διαχείριση της καθημερινότητας του Μνημείου. Το κράτος, μέχρι σήμερα κωφεύει. Αρκείται να του ζητά φροντίδα καθαριότητας και να του παραχωρεί μια καντίνα εξυπηρέτησης των επισκεπτών.

Η συγκυρία έφερε ώστε σήμερα, Δήμαρχος να είναι ο Δημήτρης Καμπόσος, γνωστός για την ευαισθησία του για κάθε τι που σηματοδοτεί Ελλάδα και Άργος. Είναι ένα πολυστέλεχος που μπορεί και θέλει να αναδείξει τον χώρο, την ιστορία του, τον τόπο που τον περιβάλλει και κυρίως να τα συνδέσει όλα αυτά με την ιστορία του Άργους. Του αρχαιότερου συνεχώς κατοικούμενου Δήμου της Ευρώπης.

Ο Λαός μας λέει πως «από μια ζημιά μπορεί να βγει ένα κέρδος».  Και το κέρδος θα ήταν η απόδοση της διαχείρισης και της προβολής του Ιστορικού μνημείου (με κάποιας μορφής προγραμματική σύμβαση) στον Δήμο Άργους Μυκηνών, άμεσα. ΤΩΡΑ, που ο Δημήτρης Καμπόσος και τα στελέχη της παράταξής του διοικούν τον ιστορικό αυτό τόπο και αγωνίζονται να υλοποιήσουν το όραμα της ανάδειξης του Δήμου σε πρωτεύουσα πόλη της Ιστορίας και της ολοκληρωμένης και σύγχρονης τουριστικής ανάπτυξης.