Από τις Θερμοπύλες ως το Αιγαίο. Πάλι εξ Ανατολών, πάλι μόνοι (;)

Γράφει ο Γεώργιος Διον. Κουρκούτας Καθηγητής-Φιλόλογος-Ιστορικός-Συγγραφέας

Φέτος, αυτές τις ημέρες για την ακρίβεια, συμπληρώνονται 2500 έτη από τις δραματικές, αλλά γεμάτες θρίαμβο και θρύλο στιγμές απόκρουσης της Περσικής εισβολής. Είμαστε στο έτος 480 πΧ και οι Πέρσες, ο εξ Ανατολών εχθρός του Ελληνισμού στην Αρχαιότητα (μέχρι να τους δώσει βαρύ πλήγμα ο Μέγας Αλέξανδρος για λογαριασμό όλων των Ελλήνων), απειλεί για μία ακόμη φορά τους Έλληνες.

Η συνέχεια είναι γνωστή, την διδασκόμαστε ήδη από τα μαθητικά μας χρόνια: η ηρωική Ελληνική Αντίσταση, σε Θερμοπύλες, Αρτεμίσιον, Σαλαμίνα και την επόμενη χρονιά οι  Πλαταιές και η Μυκάλη…. Μάχες βγαλμένες από τις καλύτερες στιγμές ενότητος του Ελληνισμού. Στιγμές που αργότερα θα λειτουργούσαν σαν ευχάριστο δείγμα νικών και επιτυχιών για κάθε Πόλη-Κράτος των Ελλήνων. Αρκεί να θυμηθούμε τα ονόματα των τότε πρωταγωνιστών, που και σήμερα συγκινούν και «λένε» πολλά από μόνα τους:Λεωνίδας, Θεμιστοκλής, Παυσανίας, Αριστείδης και άλλα πιο άγνωστα (όπως του Κορινθίου Αδειμάντου, των Λακώνων Ευρυβιάδου και Διηνέκους, του Λεωτυχίδου, του Ξανθίππου, που και αυτοί συνέβαλαν στον Ελληνικό θρίαμβο, αλλά δεν τονίστηκε πολύ η παρουσία τους).

Τότε, όπως ομολογούν και οι μελετητές της Ελληνικής Ιστορίας παγκοσμίως, σε εκείνα τα χρόνια κρίθηκαν πολλά για το παρόν και το μέλλον του Δυτικού Πολιτισμού. Πώς θα ήταν ο Κόσμος μας με μία Ελλάδα υποταγμένη στην Ασιατική δεσποτεία και βαρβαρότητα; Χωρίς την παρουσία τόσων πνευματικών δημιουργών και τόσων έργων, από την Τέχνη έως την Επιστήμη; Τα έτη του «χρυσού αιώνος» του Περικλέους, με τα αξεπέραστα έργα της Ακροπόλεως, τα φιλοσοφικά δημιουργήματα, οι σχολές γλυπτικής, η πρόοδος των Επιστημών, όλα αυτά που αγάπησαν και ενέπνευσαν τον Δυτικό Κόσμο και την υπόλοιπη Ανθρωπότητα (που σήμερα έχει τις λέξεις δημοκρατία, θέατρο, φιλοσοφία, μαθηματικά, μουσική, ιστορία και τόσες άλλες στο Λεξιλόγιο τόσων λαών, από Αφρική έως Αμερική και Ωκεανία), δεν θα υπήρχαν, αν δεν αποφάσιζαν λίγοι Έλληνες αριθμητικά να φανούν μεγάλοι.

Μόνοι και λίγοι και χωρίς βοήθεια από πουθενά.  Ίσχυσε αυτό που έγραψε ο Κωστής Παλαμάς: οι Μαραθώνες γεννάνε Παρθενώνες…

Τότε, όπως ομολογεί ο μέγας Ηρόδοτος, δεν εσώθη μόνο η Ελλάς, αλλά και η Ευρώπη από τον εξ Ανατολών εχθρό (διότι οι Έλληνες είχαν την αίσθηση ότι είναι στο όριο της Ευρώπης και της Ασίας και πολεμούν για λογαριασμό όλης της ευρωπαϊκής ηπείρου).

Μα και στο πέρασμα των αιώνων η ιστορική και γεωγραφική μοίρα μας έφερε να είναι οι Έλληνες οι υπερασπιστές όχι μόνο του Ελληνισμού, αλλά και του Χριστιανισμού για αιώνες (στα χρόνια της Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινουπόλεως έναντι βαρβάρων, Περσών, Αράβων, Ρώσων, Σλάβων, Τούρκων, Γερμανών κλπ.).  Μόνοι και πάλι και λίγοι και χωρίς βοήθεια από πουθενά. Για να έλθει το ίδιο σκηνικό σήμερα, που αντιμετωπίζουμε την τουρκική απειλή, ως ακρίτες της Ευρώπης και του Χριστιανικού Πολιτισμού. Αυτό το ομολογούν και οι ίδιοι οι Τούρκοι, δια του ηγέτη τους Ερντογάν, που ονειρεύεται μία ακόμη επέκταση του Ισλάμ και της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Με πρώτο αντίπαλο την Ελλάδα, που διαθέτει ηγεσίες κουρασμένες…..

Και τώρα αισθανόμαστε λίγοι και μόνοι. Και χωρίς βοήθεια από πουθενά, παρά μόνον…. ευχές και αιτήματα για …αυτοσυγκράτηση… Μόνοι μας οδηγοί οι αξίες που ενέπνευσαν τους Έλληνες διαχρονικώς…. Και αυτοί των Περσικών Πολέμων….

Αν μελετήσουμε τα γεγονότα των ετών 480-479 πΧ, μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα για το σήμερα. Μεταφέρω εδώ μερικά από αυτά.
1. Η ενότητα των Ελλήνων (σπάνια συμπεριφορά για το Ελληνικό Έθνος), 2. Η Πίστη στην Ελευθερία,

3. Η Πίστη στα θεία και τα ιερά της Φυλής (όλα όσα αποτυπώνει ο θρυλικός παιάνας της Σαλαμίνος, με το «Ίτε, παίδες Ελλήνων…»),

4. Η υποχώρηση των εγωισμών των ηγετών (παράδειγμα ο δίκαιος Αριστείδης και η διάθεση του Θεμιστοκλέους),

5. Το πνεύμα αυτοθυσίας (όπως στις Θερμοπύλες, όπου έμειναν παρότι ήξεραν ότι οι Μήδοι θα διαβούν…) και

6. Η ευρηματικότητα, που υπήρξε πάντοτε μία σωτήρια καταφυγή των Ελλήνων  στις δυσκολίες.

Πιο πριν γίνει η μάχη των Θερμοπυλών (θέρος του 480 πΧ) οι Έλληνες είχαν συναχθεί στο ιερό χώρο της Ολυμπίας για Αγώνες. Εκεί έλαβαν τις κρίσιμες αποφάσεις που έσωσαν την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον Δυτικό Πολιτισμό…..