Αγαμέμνων Τσελίκας – Μια μεγάλη μορφή της Ελληνικής Παλαιογραφίας

Όταν μιλάς μαζί του, ταξιδεύεις σε κόσμους ονειρικούς, σε καιρούς περασμένους, σε τόπους άγνωστους. Γεμίζεις από γνώσεις, πληροφορίες, νέες εμπειρίες. Ταξιδεύεις στο θαυμαστό κόσμο του βιβλίου, της ιστορίας, της Ελληνικής γλώσσας και γραφής, στο μαγικό κόσμο των συμβόλων, των λέξεων. Μεταφέρεσαι σε κάθε γωνιά όπου άνθισαν τα Ελληνικά γράμματα, στην Αλεξάνδρεια, στο Σινά, στην Κωνσταντινούπολη. Μεταφέρεσαι σε άλλες εποχές, τότε που οι άνθρωποι έδιναν την ψυχή τους για να μεταφέρουν τις γνώσεις τους σε ένα κομμάτι πάπυρο, ή περγαμηνή, ή χαρτί, για να μελετήσει ο κόσμος, να βγει από τα σκοτάδια της άγνοιας.

Ο Αγαμέμνων Τσελίκας σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και ακολούθως, ως υπότροφος του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας, ασχολήθηκε με το θέμα των ελληνικών χειρογράφων που γράφτηκαν στη Βενετία κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Με υποτροφία του CNRS Γαλλίας συνέχισε την εργασία του στην Εθνική Βιβλιοθήκη Παρισίων. Υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στο Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Από το 1980 εργάζεται στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), του οποίου και προΐσταται από το 1984, καθώς και του εργαστηρίου συντήρησης χειρογράφων.  Έχει οργανώσει 120 παλαιογραφικές αποστολές στην Ελλάδα και το εξωτερικό για μικροφωτογράφηση και εντοπισμό νέων χειρόγραφων, και έχει δημοσιεύσει 70 μελέτες  σχετικά με θέματα ελληνικής παλαιογραφίας. Τιμήθηκε με το Σταυρό του Ταξιάρχου του Πανάγιου Τάφου ένεκα της ταξινόμησης του Αρχείου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και της δημοσιεύσεως του καταλόγου του.

Ο Αγαμέμνων Τσελίκας είναι αφοσιωμένος στο κοπιώδες και αφανές έργο της ανάγνωσης και ταξινόμησης των Ελληνικών χειρογράφων. Εδώ και 35 χρόνια, μεταδίδει τις γνώσεις του μέσα από σεμινάρια που οργανώνει το ΜΙΕΤ, σε όποιον ενδιαφέρεται να γνωρίσει τα μυστικά τόσο της Ελληνικής γλώσσας, μέσα από τους αιώνες, όσο και τις συνήθειες και τον τρόπο σκέψης και δράσης άλλων εποχών.

Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης οργανώνει αποστολές σε όλες τις άκρες της Ελλάδας, εκεί όπου φυλάσσονται οι θησαυροί της γραφής, της γλώσσας και της ιστορίας μας, και ο Α. Τσελίκας ανταποκρίνεται πάντα στο κάλεσμα για τη μελέτη και κωδικοποίηση των χειρογράφων. Ασχολείται επίσης με τη συγγραφή βιβλίων, δημοσιεύει άρθρα, και είναι μέλος της επιστημονικής ομάδας που μελετάει τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

«Η κωδικογραφία δεν είναι εύκολη δουλειά» λέει ο κ. Τσελίκας. «Απαιτεί σωματική αντοχή, καλή όραση, υπομονή, και αυξημένη ικανότητα συγκέντρωσης».

Η μελέτη των χειρογράφων, ή αλλιώς, η κωδικογραφία, είναι μια επίπονη εργασία, κι εγώ θέλω να συμπληρώσω, πως χρειάζεται μεγάλη αφοσίωση και πολλές θυσίες, γι’ αυτό το τόσο σημαντικό έργο. Και είναι σημαντικό, διότι μέσα από τα γραπτά, τις λέξεις, τις συντομογραφίες, το χαρτί, το μελάνι, το εξώφυλλο, αποκαλύπτονται μυστικά για την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας.

Οφείλουμε λοιπόν ευγνωμοσύνη σε Έλληνες όπως είναι ο Αγαμέμνων Τσελίκας, για την προσφορά τους στα Ελληνικά Γράμματα και τον πολιτισμό μας.

Θάλεια Μεταξά