«Προς την ελευθερία»

Ο σκηνοθέτης, διδάκτωρ του πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και κινηματογράφου Μπάμπης Δερμιτζάκης έγραψε κριτική για την ταινία μας που προβλήθηκε την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου. Τον ευχαριστώ θερμώς.

Μπάμπης Παπαχαραλάμπους

Πώς νοιώθει ένας καλλιτέχνης όταν βρεθεί στη δύση της καριέρας του; Είναι η τρίτη ταινία με αυτό το θέμα που βλέπω, σε σενάριο Μπάμπη Φαεινού (Παπαχαραλάμπους). Την δεύτερη δεν την θυμάμαι, θυμάμαι όμως ότι μιλώντας γι’ αυτήν έκανα αναφορά στην πρώτη, το «Γυρίζω σπίτι» του πορτογάλου Μανουέλ ντε Ολιβέιρα. Φυσικά θα υπάρχουν κι άλλες που δεν έχω δει, ίσως και που δεν τις θυμάμαι. (Έψαξα και τη βρήκα: «Λάβετε θέσεις» του Θόδωρου Μαραγκού. Όμως εδώ δεν πρόκειται για καλλιτέχνη αλλά για ποδοσφαιριστή).
Μια σπουδή λοιπόν είναι η ταινία πάνω τη δύση του καλλιτέχνη, τόσο σαν καλλιτέχνη όσο και σαν ανθρώπου, μια και η δύση αυτή πηγαίνει συχνά χέρι χέρι με τα γεράματα. Και δίπλα στους ηλικιωμένους καλλιτέχνες υπάρχουν και οι νέοι, με τις φιλοδοξίες τους και τις μικροπλεκτάνες τους. Μια τέτοια μικροπλεκτάνη σκαρφίζεται ο Στράτος Τζώρτζογλου για να πάρει φωτογραφίες από τη Μαίρη Χρονοπούλου για το βιβλίο που ετοιμάζει. Αυτή πέφτει στην αγκαλιά του αναζητώντας οράματα της νιότης της που δεν υπάρχει πια, και που αυτός την ανοίγει διάπλατα απολαμβάνοντας τον έρωτα μιας διάσημης ηθοποιού, έστω και πρώην, χωρίς βέβαια να χάνει από το νου του το στόχο του.
Η Χρονοπούλου πείθεται στο να επανεμφανιστεί στη σκηνή, σε ένα ρόλο που άφησε κενό ο θάνατος της πρωταγωνίστριας, δυο χρόνια μικρότερής της. Όμως όσο περισσότερο παίζει στις πρόβες τόσο περισσότερο συνειδητοποιεί τι είναι το έργο που παίζει καθώς και τι ήταν τα έργα που έπαιζε τόσα χρόνια: μια παραμυθία που βοηθάει τον θεατή να δραπετεύσει από την πραγματικότητα αντί να την κοιτάξει κατάματα.
Ο λόγος που απευθύνει στους θεατές στην πρεμιέρα πριν την έναρξη του έργου είναι γεμάτος βάθος και στοχαστικότητα. Καταχειροκροτείται καθώς κατεβαίνει από τη σκηνή και προχωράει στο διάδρομο ανάμεσα στα καθίσματα. Η κάμερα την παρακολουθεί για πολύ καθώς, βγαίνοντας από την έξοδο, προχωρεί στο δρόμο. Γυρίζει σπίτι.
Για ένα τέτοιο έργο πάνω στον κόσμο του θεάματος δεν θα ’πρεπε να είναι έκπληξη το ότι παρελαύνουν σ’ αυτό ένα σωρό πρόσωπα αυτού του κόσμου, πολλά απλώς σε εμφάνιση cameo (για πολύ λίγο στην οθόνη).
Ανάμεσα στα πρόσωπα που εμφανίζονται για πολύ λίγο είναι και ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος. Θα πω ένα ανέκδοτο γι’ αυτόν, μια και άκουσα ένα ανάλογο ανέκδοτο στο τέλος της ταινίας, πολύ ωραίο.
Αφού κάνουν σεξ ο άνδρας ρωτά τη γυναίκα:

-Πώς σου φάνηκε;

-Σαν έργο του Αγγελόπουλου.

-Επειδή το κράτησα πολύ και το φχαριστήθηκες, ε;

 -Όχι, δεν είναι αυτό, απλά δεν κατάλαβα τίποτα.
Πολλοί έχουν ενστάσεις για τον Αγγελόπουλο, εγώ όμως τον θεωρώ κορυφαίο. (επαναδιατυπώνω: μου αρέσει περισσότερο από όλους τους Έλληνες σκηνοθέτες). Αυτός είναι και ο λόγος που αποφάσισα να επιλέξω frame για την ανάρτηση από τη σκηνή όπου εμφανίζεται. Μετά όμως άλλαξα γνώμη βλέποντας τον Θάνο Γραμμένο, τον πρώτο μου εκδότη (εκδόσεις Θυμάρι), που ξέρω ότι τον έβαζαν συχνά σε τέτοιες σύντομες εμφανίσεις μια και στα νιάτα του εργάστηκε ως ηθοποιός.
Εξαιρετική ταινία, προβλήθηκε ξανά από την ΕΡΤ. Φαντάζομαι θα ξαναπροβληθεί.

Μπάμπης Δερμιτζάκης

 (ΠΗΓΗ: Facebook του Μπάμπης Παπαχαραλάμπους )