Είναι άθλημα το ποδόσφαιρο;

Γράφει ο Θέμος Γκουλιώνης

Τα παλιά χρόνια, η ευχή όλων μας σε κάποιον που ξεκινούσε τήν επαγγελματική του ζωή ήταν «καλή σταδιοδρομία», δηλαδή να ενδιατρίψει, να αγωνιστεί, όπως ο αθλητής στον δρόμο του ενός σταδίου, όπου όλοι οι αθλητές συναγωνίζονται ανεπιτήδευτα, συμπορευόμενοι (όπως και στης ζωής τον στίβο) μακράν και πέρα από έχθρα, πονηρία, προσποίηση, ειρωνεία και κακοήθειες, στηριζόμενοι στις προσωπικές τους σωματικές και ηθικές δυνάμεις.

Η ευχή αυτή, περιέκλειε μέσα της έναν ολόκληρο πολιτισμό: Παρωθούσε και προέτρεπε τον νέο, να πρωτεύσει στην ζωή του, αγωνιζόμενος με πνεύμα αθλητικό, όπως ακριβώς ο επιδιώκων τη νίκη στο στάδιο, δηλαδή μακράν και έξω από κάθε είδους προσποίηση, πανουργία, στρατήγημα, και διαβολή.  

Λίγο πριν φύγει από τη ζωή ο Παύλος, στην Β΄ προς Τιμόθεον Επιστολή του, είχε προσευχηθεί: «Τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι τον δρόμον τετέλεκα … λοιπόν απόκειταί μοι ο της δικαιοσύνης στέφανος…» που θα πει: «Έδωσα τον Καλό αγώνα» που δεν είναι άλλος από τον αθλητικό, και βραβείο γι αυτόν τον αγώνα δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από ένα απλό και απέριττο στεφάνι, το οποίο επιζητούσε σαν κάθε άλλον αθλητή. Και μια λεπτομέρεια: Ομιλεί για τον «καλόν αγώνα», θέλοντας να επισημάνει ότι δεν είναι αναγκαστικά όλοι οι αγώνες καλοί…

Εξ άλλου στην Ελληνική γλώσσα, τους ασκητές της Πίστεως, τους ονομάζουμε «αθλητές της Πίστεως» καθ’ ότι αθλούνται και λαμβάνουν μέρος σε μία αόρατη αλλά ψηλαφητή «Ουράνια Ολυμπιάδα». Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του αγώνα, αυτής της Ολυμπιάδας, είναι -και ήταν πάντοτε- η έλλειψη κάθε είδους πανουργίας.     

Αντιθέτως η φανερή ή κρυφή προσποίηση, ο δόλος και τα κάθε είδους τεχνάσματα και στρατηγήματα, αποτελούν τα κυρίαρχα συστατικά καθενός (απολύτως καθενός) παιχνιδιού. Εξ άλλου όλοι μας έχουμε ακούσει άπειρες φορές από το στόμα του εκφωνητού:  -«Με μία θαυμάσια προσποίηση, πετυχαίνει ένα υπέροχο καλάθι (ή γκόλ ή πόντο κλπ κλπ)», που σημαίνει ότι η προσποίηση (η ψευτιά, το τέχνασμα, η υποκρισία, το κάθε είδους στρατήγημα) είναι επαινετό και επιβραβεύσιμο. Σκεφθείτε πόσο σχιζοφρενικό θα ήταν αν ακούγαμε «–Με μία θαυμάσια προσποίηση ο Πύρρος ο Δήμας σηκώνει τα 200 κιλά ή ο Κεντέρης τρέχοντας με τεχνάσματα κατάφερε να τερματίσει πρώτος». Ξέρω, ξέρω, ότι θα μού πείτε για εκείνους που παριστάνουν τους «καθαρούς» αλλά είναι ντοπαρισμένοι. Όμως αυτό δεν αλλοιώνει την υφή του αθλητικού ιδεώδους, γιατί έτσι και αποδειχθεί ότι κάποιος προσποιήθηκε τον καθαρό, ενώ είχε κάνει χρήση απαγορευμένης ουσίας, αμέσως τιμωρείται με πρόστιμο και στέρηση της αθλητικής ιδιότητας για ένα χρονικό διάστημα ή για πάντα. Να το επαναλάβουμε: Όλα εκείνα που στα παίγνια αποτελούν σωστές πρακτικές, επαινετές ικανότητες και επιβραβεύονται με χίλιους τρόπους, για τον αθλητισμό αποτελούν όνειδος και απολύτως ασύμβατες δράσεις που επισύρουν βαρύτατες ποινές και κοινωνική καταισχύνη.  

Δεν είναι αφύσικο αυτό, ούτε και περίεργο. Το παιχνίδι δεν απολείπει από κανέναν άνθρωπο (όπως και από πολλά άλλα θηλαστικά). Είναι ένστικτο και εμπεριέχεται στην ανθρώπινη ψυχή!, πράγμα που σημαίνει ότι και ποτέ να μη διδάξεις στους νέους κανενός είδους παιχνίδι, οι άνθρωποι πάντοτε θα εφευρίσκουν αμέτρητα είδη παιχνιδιών, και θα παίζουν. Ενώ ο αθλητισμός δεν είναι ένστικτο, είναι ένα κορυφαίο Ελληνικό πολιτισμικό δημιούργημα που εάν δεν διδαχθεί, ουδείς δύναται να μετάσχει σ’ αυτό!

Την εποχή τού ’50 τού ’60 και τού ’70 αλλά και επί πολλά χρόνια πριν και μετά, το ποδόσφαιρο ήταν απολύτως απαγορευμένο στις αυλές των σχολείων, και οι ποδοσφαιριστές χαρακτηριζόντουσαν ως «αλήτες». Ταυτόχρονα οι γυμναστές, μας δίδασκαν κατ’ αποκλειστικότητα αθλητικά αγωνίσματα όπως τρέξιμο, άλματα και ρίψεις. Δυστυχώς σήμερα, δέν είναι μόνο ότι τα ξεχάσαμε όλα αυτά, αλλά αλλοίμονο εξευρωπαϊστήκαμε τόσο πολύ, ώστε να θεωρούμε πλέον το ποδόσφαιρο (όπως και κάθε άλλου είδους παίγνιο), ως αθλητισμό!

O tempora, o mores!

ΘΕΜΟΣ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗΣ

ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΟΣ

ΝΑΥΠΛΙΟΝ 22.7.18