Βάλια Καραμάνου. Η δική μας “αιρετική” συγγραφέας που συνδυάζει το μυστήριο και την σφιχτή πλοκή, με φόντο την κοινωνική παθογένεια και περιοχές της Αργολιδικορινθίας

Η Βάλια Καραμάνου είναι φιλόλογος και συγγραφέας και – παρότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα- διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την γενέτειρά της, την Αργολίδα. Ως κόρη του αείμνηστου Γιώργου Καραμάνου, συγγραφέα, δημοσιογράφου, σεναριογράφου   από το Μάνεσι Μιδέας κληρονόμησε το «μικρόβιο» της συγγραφής και της αγάπης για τον τόπο αυτό.

Η συγγραφική της πορεία είχε ως αφετηρία την έκδοση ενός φωτογραφικού λευκώματος με φωτογραφίες του πατέρα  και του παππού της – Ιωάννη Καραμάνου- από την ζωή του Ναυπλίου, του Άργους και των περιχώρων που χρονολογούνται από το 1910 έως το 2004, χρονιά κατά την οποία απεβίωσε ο Γιώργος Καραμάνος αφήνοντας πίσω του ανέκδοτο και μισοτελειωμένο το συγκεκριμένο έργο. Το γεγονός αυτό ώθησε την κόρη του να ολοκληρώσει την έκδοσή του το 2009 σε συνεργασία με τις εκδόσεις Γαβριηλίδης και με τίτλο «Φωτογραφείον το Μάνεσι». Το έργο ήταν δύσκολο και επώδυνο, λόγω  του συναισθηματικού φορτίου, αλλά η υλοποίησή του ήταν η αφετηρία για την «γέννηση» των προσωπικών της έργων που ακολούθησαν.

      Σε συνεργασία με τον ίδιο εκδοτικό οίκο, το 2011 εκδίδεται η πρώτη της συλλογή διηγημάτων με τίτλο «το Πηγάδι». Το έργο περιλαμβάνει εννιά διηγήματα, που στο σύνολό τους διαδραματίζονται στην Αργολίδα με χαρακτηριστικά τοπία και ανθρώπους: το πατρικό αγρόκτημα της μητέρας της στο Κουρτάκι με το βαθύ πηγάδι στην άκρη της αυλής, ο αγαπημένος θείος και η τελευταία του νύχτα στο νοσοκομείο του Άργους, μια αδιέξοδη ερωτική  ιστορία στο Ναύπλιο και κυρίως η περίπλοκη σχέση κόρης- πατέρα, όπως αυτή περιγράφεται στο τελευταίο διήγημα με τίτλο «Κατακαλόκαιρο» ως απάντηση στο διήγημα του πατέρα της με τίτλο «Η μόνη επιθυμία της» που συμπεριλαμβάνεται στην συλλογή διηγημάτων του Γιώργου Καραμάνου «Γυρεύοντας το πρόσωπο» (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2004).

    Ένα χρόνο αργότερα, κυκλοφορεί – σε συνεργασία πάντα με τον εκδοτικό οίκο Γαβριηλίδη- η νουβέλα με τίτλο «Αστεροειδής Γλυκάνισος». Όπως γράφτηκε στην σελίδα του εκδοτικού οίκου, πρόκειται για μια «πορεία σε τόπους που ανακαλύφθηκαν και τοπία που εφευρέθηκαν». Το έργο αφηγείται την ιστορία ενός παράνομου ερωτικού τριγώνου, αποδομώντας έτσι την «ηρεμία» της ελληνικής οικογένειας, που ζει στο διώροφο προικώο, συντηρεί την κοινή επιχείρηση παράλληλα με ανομολόγητα πάθη, απωθημένα και ένοχα μυστικά.

     Το 2014 εκδίδεται η νουβέλα «Για σένα» από τις εκδόσεις Αστάρτη. Πρόκειται για μια ιστορία που διαδραματίζεται στο Κουρτάκι Αργολίδας, μέσα στα αγροκτήματα και στους πορτοκαλεώνες και εισχωρεί  στα άδυτα της μικρής και συντηρητικής κοινωνίας. Με αφορμή την επιστροφή ενός γιατρού στην γενέτειρά του προκειμένου να εξαφανίσει τα ίχνη του για λίγο καιρό, θα αναδυθούν φαντάσματα του παρελθόντος: τα ανέμελα παιδικά χρόνια, ο πρώτος έρωτας και η προδοσία για το όνειρο της αποκατάστασης στην  πρωτεύουσα και κυρίως η κακοποίηση ενός κοριτσιού από τον πατέρα της με την συνενοχή ενός ολόκληρου χωριού που κατέληξε σε αυτοκτονία. Η νοσταλγική αγάπη για τον τόπο, που είναι παράδεισος και κόλαση μαζί, κυριαρχεί έντονα και σε αυτό το έργο.

         Ακολουθούν τα μυθιστορήματα «Λίβηθρα» και «Έκπτωτοι» (2015 και 2016 αντίστοιχα από τις εκδόσεις Σαΐτα), στο ίδιο noir κλίμα της επαρχίας, του δάσους και του βουνού με τα δικά τους μυστήρια. Το πρώτο έργο διαδραματίζεται στην μυθική πόλη των Λιβήθρων στους πρόποδες του Ολύμπου, εστιάζοντας στις εμμονικές σχέσεις και στα  μυστικά δύο γυναικών, που συνδέονται με δύο ανεξιχνίαστα εγκλήματα και επισφραγίζουν καταλυτικά την μοιραία κατάληξη της πόλης. Το δεύτερο αφορά στην ύπαρξη μιας παραθρησκευτικής κοινότητας στο δάσος της Μαψού Κορίνθου, που στον όνομα του αλλόκοτου θεού τους διαπράττουν τις πιο ανομολόγητες πράξεις ως θυσία.  Μια νεαρή ζωγράφος που καταφεύγει στο εξοχικό ενός φίλου της εκεί κοντά προκειμένου να ξεφύγει από το παρελθόν της θα εμπλακεί με δραματικό τρόπο στα δίχτυα αυτού του σκληρού θεού. Η μισαλλοδοξία, οι εμμονές, η προθυμία του όχλου να χειραγωγηθεί θίγονται έμμεσα με δυναμικό τρόπο στα έργα αυτά.

      Στις αρχές του 2017 η Βάλια Καραμάνου εκδίδει από τις εκδόσεις Ωκεανίδα το μυθιστόρημα «Κόκκινα δέντρα».Στην ουσία πρόκειται για τις ιστορίες δύο γυναικών, που σχετίζονται άμεσα με την Αργολίδα κατά την περίοδο του Δημοψηφίσματος του 2015. Η μία είναι μια δικηγόρος, θύμα της κρίσης, που επιστρέφει στο πατρικό αγρόκτημα για να ορθοποδήσει, αλλά καταλήγει άστεγη. Βρίσκει προσωρινό καταφύγιο  στον εγκαταλελειμμένο σιδηροδρομικό σταθμό των  Μύλων Αργολίδας, όπου εκεί θα ανακαλύψει την μακάβρια ιστορία μιας άλλης εξαφανισμένης γυναίκας από την δεκαετία του ’80. Η οικονομική κρίση, οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας, οι αυτοκτονίες, η χρεοκοπία των επιχειρήσεων, η κοινωνική πόλωση αλλά και η παθητικότητα των πολιτών βρίσκουν την έκφρασή τους σε αυτό το έργο με μια εκρηκτική κατάληξη/αντίδραση μέσα στα αδιέξοδα που «βάφει τα δέντρα κόκκινα».

Τα έργα της Βάλιας Καραμάνου θεωρούνται έργα μυστηρίου με σφιχτή  πλοκή, αν θελήσουμε να τα εντάξουμε υποχρεωτικά σε κατηγορία, που ωστόσο διαθέτουν  πολιτικό και κοινωνικό υπόστρωμα. Καταγγέλλουν την παθητικότητα, αναδεικνύουν την κοινωνική παθογένεια, εξερευνώντας  παράλληλα τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης. Ο έρωτας, η μητρική αγάπη, η πατρική φιγούρα, οι θρύλοι της Αργολίδας είναι μερικά μοτίβα της θεματολογίας των ιστοριών της.

       Καταλήγοντας, θα χρησιμοποιήσω τον χαρακτηρισμό ενός εκδότη τόσο για την ίδια όσο και για τον πατέρα της, που τους  προσδιορίζει ως «αιρετικούς» συγγραφείς, κρίνοντας από τα τόσο διαφορετικά και ταυτόχρονα τόσο οικεία κοινά γνωρίσματα της γραφής τους.