Γράφει ο Θέμος Γκουλιώνης*
Κάθε τι που σαρώνει η σκούπα. Αυτό είναι το σκουπίδι.
Στις περισσότερες πόλεις τής πατρίδας μας τά σκουπίδια πλέον σχηματίζουν βουνά ολόκληρα. Τόσα σκουπίδια δεν θα μπορούσε ούτε να τα φαντασθεί κανείς στο παρελθόν.
Τι έχει λοιπόν συμβεί;
Ακούς τους δημάρχους με ύφος σοβαρό, να λύνουν καθημερινά αυτό το πρόβλημα, και τα βουνά των σκουπιδιών να μην τους υπακούουν!
Και αγορεύουν: «Το πρόβλημα τών σκουπιδιών θα λυθεί με τους μπλέ κάδους, με τούς κίτρινους με τους πράσινους, με τους πορτοκαλί». Κάθε φορά προσθέτουν και ένα χρώμα.
«Προσοχή! Θα ξεσπάσουν επιδημίες». Προειδοποιούν οι γιατροί.
«Καταστρέφεται η θάλασσα» ωρύονται οι οικολόγοι.
«Να τα στείλουμε στο εξωτερικό», φωνάζουν κάποιοι απελπισμένοι.
Φταίνε οι δήμαρχοι, φωνάζει ο περιφερειάρχης. Φταίνε οι περιφερειάρχες φωνάζουν οι υπουργοί. Φταίει ο Θεός που μας μισεί, λέει ο ποιητής. Φταίει ο κακός μας ο καιρός, λένε οι τρελοί. (Λέτε να έχουν δίκιο οι τελευταίοι);
«Σόπινγκ θέραπυ». Αυτό το άκουσα για πρώτη φορά όταν πριν αρκετά χρόνια είχα βγεί στο εξωτερικό. «Θεραπεύεσθε κάνοντας ψώνια!» λέει η φράση. Μια ζωή στην Ιατρική εγώ, τέτοια φράση δεν την είχα συναντήσει σε κανένα από τα βιβλία της επιστήμης μου, και ήσαν αυτά τα βιβλία -σας το βεβαιώνω- πολλά, πάρα πολλά. Το «αστείο» είναι ότι όταν και εγώ πρωτομπήκα σε ένα θηριώδες σούπερ-μάρκετ της Γερμανίας, αισθάνθηκα μια πρωτοφανή ευεξία. Κάτι που επιβεβαίωνε το σόπινγκ θέραπυ!
Ούτε που το κατάλαβα, αλλά ενώ είχα μπει για να ψωνίσω ένα θερμόμετρο τοίχου, βγήκα με δυο τεράστιες τσάντες ψώνια και με μια ανείπωτη χαρά. Όλα μα όλα, χωρίς να μου είναι απαραίτητα, κάτι συνέβη και έγιναν όλα μα όλα απολύτως απαραίτητα! Και το κυριότερο! Πετούσα από χαρά.
Ας περάσουμε τώρα για λίγο και στην ουτοπία. Ας υποθέσουμε (τολμηρή και στα όρια του επιτρεπτού, αυτή η υπόθεση) ότι κάτι συνέβη και εξαφανίστηκαν ως δια μαγείας τα σούπερμάρκετ από παντού.
Ξέρετε τι θα συμβεί με τα σκουπίδια;
Καλά το καταλάβατε: Θα εξαφανισθούν αυτομάτως και αυτά.
Μήπως θυμάστε τα παλιά μπακάλικα που σας έστελνε η μάνα σας να πάρετε μισό κιλό φακές, δύο μαρούλια και 250 γραμμάρια φέτα; Μηδέν σκουπίδια, μηδέν έξοδα. Σήμερα θα φορτώσετε μέχρι το ταβάνι το συρμάτινο καλάθι με τις ρόδες, αφήνοντας στο ταμείο όλες τις οικονομίες σας και θα γεμίσετε τον τόπο με σκουπίδια.
Γιατί τα σούπερ μάρκετ με τα σκουπίδια συνδέονται όπως η αιτία με το αποτέλεσμα.
Το φοβερό είναι, ότι αυτή η σύνδεση συσκοτίζεται αποτελεσματικότατα πίσω από την έννοια της «ελευθέρας επιλογής». Κάποιοι πανέξυπνοι άνθρωποι, είδαν την ανθρώπινη αντίδραση μπροστά σε ένα πολύχρωμο παράδεισο πολυποίκιλων προϊόντων, σαν την αντίδραση του σκύλου του Παυλώφ: Θέλεις δεν θέλεις, τα σάλια σου θα τρέξουν, και συ θα βάλεις το χέρι στην τσέπη σου. Αχ αυτά τα «εξηρτημένα αντανακλαστικά»! (κάποτε ως νεαροί φοιτητές, θεωρούσαμε ότι ήταν μία υπόθεση που αφορούσε κυρίως τα ζώα. Τώρα, μετά από τόσες δεκαετίες, προσωπικά δεν άλλαξα γνώμη, μόνο που ανασκεύασα λιγουλάκι τον ορισμό για την κορωνίδα του Βασιλείου των ζώων, που είναι ο Άνθρωπος).
Αχ (δεύτερο αχ) αυτή η Ελληνική Γλώσσα! Από εσωτερική σοφία και μόνο, συνέδεσε τις τρελές αγορές με την ηλιθιότητα και την φρενοβλάβεια: –Άσ’ τον αυτόν, είναι ψώνιο, λέμε! Εννοώντας άνθρωπο ευκολόπιστο, αφελή και ανόητο. Σκεφθείτε τον μόνο, την ώρα που σπρώχνει το τεράστιο καλάθι με τις ρόδες, κατάφορτο από «οικονομικές» συσκευασίες τροφίμων, που μέχρι να τις καταναλώσει θα έχουν γεμίσει μυγάκια, και καθισμένο επάνω του τον διάδοχο του θρόνου καθώς κρατάει στα χεράκια του ένα τεράστιο και πολύχρωμο πλαστικό παιχνίδι φωνάζοντας ότι θέλει ένα μεγαλύτερο κλπ κλπ.
Και ενώ όλοι μας παρακολουθούμε την φτώχια να γιγαντώνεται, οι παμπόνηροι άνθρωποι του συστήματος, βέβαιοι ότι έχουν να κάνουν με …ψώνια, ξεσαλώνουν διδάσκοντάς μας ότι μια χώρα όσο περισσότερο ευημερεί, τόσο και περισσότερα σκουπίδια παράγει! Αντιθέτως, κανείς δεν βρέθηκε που να συνδέει, αλλοίμονο, την αύξηση της φτώχιας με την αύξηση των σκουπιδιών…
Το φρικτό είναι ότι όλο τούτο γίνεται κάτω από την ελεύθερη επιλογή μας, η οποία στηρίζεται στην ελεύθερή μας βούληση. Μόνο που αυτή η τελευταία, έχει πλέον απωλεσθεί.
Οριστικά ίσως. Κι αυτό που μας απέμεινε είναι ο σκύλος του Παυλώφ. Μόνος κι έρημος.
Τι καιροί θεέ μου, τι ήθη.
Ναύπλιον. 23.5.18
*ο Θέμος Γκουλιώνης
είναι Οφθαλμίατρος
