Η Ελευσίνα και τα μεγάλα μυστήρια ήταν το θέμα της περιοδικής έκθεσης λειτούργησε στο Μουσείο της Ακρόπολης, από τη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2018 έως την Πέμπτη 31 Μαΐου 2018.
Με το χώρο των περιοδικών εκθέσεων διαμορφωμένο ως Ελευσινιακό τελεστήριο, με το κτίριο του σκοτεινού ανακτόρου σε σμίκρυνση, όπου θα παρουσιάζετο ένα δεκαπεντάλεπτο βίντεο με αεροφωτογραφίες της Ιεράς Οδού, αναπαραστάσεις, προπλάσματα, τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας και εμβληματικά εκθέματα, η έκθεση φιλοδόξησε και πέτυχε να φέρει τον επισκέπτη σε επαφή με τα ευρήματα, αλλά και να αναπαραστήσει την ατμόσφαιρα της τελετουργίας.
Στην έκθεση παρουσιάσθηκαν τα σημαντικότερα έργα που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Ελευσίνα όπως το μοναδικό άγαλμα της Φεύγουσας Περσεφόνης, το πρώιμο κλασικό ανάγλυφο με την παράσταση Δήμητρας και Κόρης, ιερά σκεύη όπως κέρνοι, πλημοχόες και θυμιατήρια, αλλά και μνημεία με παραστάσεις των πρωταγωνιστών των μεγάλων μυστηρίων, του Ιεροφάντη και του Δαδούχου.
Με πλούσια καταγωγή στο μύθο, η πιο σεβαστή και ιερή γιορτή της Αρχαιότητας, τα Ελευσίνια Μυστήρια έχουν ιστορικά ίχνη που έφερε η αρχαιολογική σκαπάνη στο φως, τα οποία ανάγονται στον 8ο αιώνα. Τα Μεγάλα Ελευσίνια εορτάζονταν κατά τη 15η ημέρα του μήνα Βοηδρομιώνα και κρατούσαν εννέα ημέρες. Οι συμμετέχοντες αποκαλούνταν επόπται ή έφυροι. Την προηγουμένη της γιορτής, οι έφηβοι της πόλης υποδέχονταν τα Ιερά Αντικείμενα, τα οποία δε φανερώνονταν σε κανέναν παρά μόνο από τους Ιεροφάντες στους Μύστες, από την Ελευσίνα στο Ελευσίνιον, ιερό στη βάση της Ακρόπολης.
«Γιατί ανάμεσα στους εξαίρετους και πράγματι θεϊκούς θεσμούς που η Αθήνα σας έχει γεννήσει και φέρει στην ανθρωπότητα, καμία, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καλύτερη από αυτά τα Μυστήρια. Γιατί μέσω αυτών αποβάλαμε τον βάρβαρο και άγριο τρόπο ζωής και μορφωθήκαμε και εκπολιτιστήκαμε. Και «μύησις» καθώς αποκαλείται, πράγματι μάθαμε τις απαρχές της ζωής και αποκτήσαμε τη δύναμη όχι μόνο να ζούμε ευτυχισμένοι, αλλά και να πεθαίνουμε με μια καλύτερη ελπίδα», γράφει ο Κικέρων.
Περιλαμβάνονται επίσης και ευρήματα από το Ελευσίνιο της Αθήνας, αλλά και την Ιερά Οδό, δεδομένου ότι η πανηγυρική πομπή ξεκινούσε από την Αθήνα με πλήθος μυημένων και υποψηφίων για μύηση και κατέληγε στο τελεστήριο της Ελευσίνας. Για το λόγο αυτό είχε τοποθετηθεί, πριν από την είσοδο στην έκθεση, ένα ανάγλυφο από την περιοχή του Ελευσινείου και ορισμένα χαρακτηριστικά ευρήματα από το Ιερό της Αφροδίτης που βρίσκεται δίπλα στην Ιερά Οδό, στην περιοχή του Δαφνίου.
Η έκθεση οργανώθηκε από το Μουσείο της Ακρόπολης σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής.
