Η Μεγάλη Εβδομάδα, ο Παπαδιαμάντης, η Μακεδονία και η Ανάσταση!

του Δημητρίου Μπαλτατζή

Δρ. Φ. και θεολόγος

Οι ιερές ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος συμπυκνώνουν ποίηση και πίστη. Κατά τον κορυφαίον Ορθόδοξο θεολόγο Παύλο Ευδοκίμωφ με αριστοτελικούς όρους η Εκκλησία είναι η εντελέχεια της ιστορίας, όπερ σημαίνει η μορφοποιητική της δύναμη.

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στον Ιερό Νιπτήρα και στο Μυστικό Δείπνο, όπου ο Υιός του ανθρώπου «μορφήν δούλου λαβών» νίπτει τους πόδας των μαθητών. Ως τότε ο δούλος δεν ήταν πρόσωπο, αλλά πράγμα (res). Ο Νιπτήρας συγκεφαλαιώνει την ουσία της κοινωνίας εν Χριστώ που είναι μια κοινωνία διακονίας, αγάπης, δικαιοσύνης και ελευθερίας. Και στα τελευταία λόγια του Ιησού αποκρυσταλλώνεται η χριστιανική θεωρία της ηγεσίας «ει τις θέλει πρώτος είναι, έσται πάντων έσχατος και πάντων διάκονος» (Μάρκ. 9, 35).

Επειδή κατά τον Μέγαν Φώτιον «Ο των αρχόντων τρόπος, νόμος γίνεται τοις υπό χείρα. Ει τι ουν το πλήθος εξαμαρτάνει, εις τον άρχοντα την αιτίαν αναπέμπει». Δηλαδή ο τρόπος ζωής των αρχόντων γίνεται νόμος για τους υπηκόους. Εάν, λοιπόν, το πλήθος σφάλλει σε κάτι, αποδίδει την αιτία του λάθους στον άρχοντα, επομένως, πρέπει αυτός να φροντίζει για την αρετή και διαρκώς να ξαγρυπνά επιδιώκοντας το καλό;  (Εκ της προς Μιχαήλ τον άρχοντα Βουλγαρίας επιστολής να’).

Πάσχα χωρίς τον Παπαδιαμάντη δεν γίνεται.  

Τί αντιπροσωπεύει  ο μέγας Σκιαθίτης για τον Ελληνισμό; Κατά τον Ελύτη «ένα φωσάκι σαν αυτό που συντηρούν οι άγνωστες δυνάμεις μέσα στον ορυμαγδό της ανθρωπότητας για να τη σώζουν από μια συλλήβδην καταδίκη της. Κάτι που με διαφορετική ποιότητα, ή ένταση απαντούμε στις πιο ετερόκλητες φύσεις ένα Σολωμό, ή έναν Ελευθέριο Βενιζέλο, έναν Κουντουριώτη ή έναν Θεόφιλο». Για να καταλήξει: «Από τέτοια σπάνια φωτεινά σημεία κρέμεται η κλωστή που μας κρατάει πάνω από την άβυσσο» (Η Μαγεία του Παπαδιαμάντη, σ. 17).

Ας προσγειωθούμε ωστόσο στα εθνικά μας βάσανα. Ο υπουργός μας των Εξωτερικών εκτίθεται εσχάτως όλο και περισσότερο. Πρωτίστως μ’ αυτά που λέει, «άρρητ’ αθέμιτα, κουκιά μαγειρεμένα»!  Ιδού ένα δείγμα από πρόσφατη εισήγησή του σε παρουσίαση βιβλίου:

«Το παιδί [= το σκοπιανό κράτος] υπάρχει και λέγεται Μακεδονία εδώ και 70 χρόνια (…). Αυτοί που θέλουν να μου ρίχνουν σφαίρες φαίνεται ότι δεν αντιλήφθηκαν ότι στο ονοματάκι  “Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας” υπήρχε το Μακεδονία. Ότι αυτή η χώρα λέγεται πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας»!

Ο ΥπΕξ  ξεκινά από λάθος αφετηρία και εκ των πραγμάτων οδηγείται σε παράλογο συμπέρασμα: Το ζητούμενο – και το συζητούμενο – είναι ποια είναι η ιστορική αλήθεια για την Μακεδονία, η αλήθεια που διεθνώς κανένας σοβαρός επιστήμων, ιστορικός δεν αμφισβητεί είναι ότι: Η νοτιότερη επαρχία της πρώην Γιουγκοσλαβίας η οποία εδώ και 70 χρόνια αυτοαποκαλείται Μακεδονία και οι κάτοικοί της Μακεδόνες ουδέποτε υπήρξε ιστορικά Μακεδονία. Πρόκειται για την αρχαία Παιονία την οποία προσήρτησε ο Φίλιππος Β’ στη Μακεδονία, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος προσήρτησε την Αίγυπτο, τις Ινδίες, κλπ., χωρίς οι περιοχές αυτές και οι κάτοικοί τους τότε ή έκτοτε να ονομαστούν ποτέ Μακεδονία και Μακεδόνες.

Ο γιουγκοσλάβος κομμουνιστής ηγέτης «βάφτισε» την περιοχή αυτή με ΝΟΥΝΟ τον Στάλιν και συνταγή Λευκορωσίας την περιοχή Μακεδονία και τους πολίτες της Μακεδόνες. Το πείραμα τους κόστισε πολύ χρήμα, αλλά φαίνεται ότι ως ένα βαθμό πέτυχε.

Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε στην αρχή. Καταδικαστική η δήλωση του αμερικανού ΥπΕξ Stettinius και άλλων. Η καθημαγμένη Ελλάδα του Εμφυλίου (ο οποίος καθυστέρησε την ανάπτυξή της μια τουλάχιστον γενιά) διεμαρτυρήθη εντόνως προς πάσαν κατεύθυνση, αλλά μη ακουόμενη.

Η μετατόπιση του Τίτο από την ΕΣΣΔ στις ΗΠΑ το 1948 άλλαξε την στάση των Δυτικών, οι οποίοι φρόντισαν έκτοτε να ναρκώσουν τις ελλαδικές αντιδράσεις καθησυχάζοντας τους Έλληνες  ότι πρόκειται για εσωτερική ονομασία μιας επαρχίας, ακίνδυνη κ.τ.τ. Οι κυβερνήσεις μας αδράνησαν ως το 1992 με το ηρεμιστικό «δεν συζητούμε το ανύπαρκτο λεγόμενο μακεδονικό», το οποίο καθ’ οδόν παραέγινε υπαρκτό… Η άλλη πλευρά έμεινε άγρυπνη και επιθετικώς δρώσα, ιδίως μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Τα λάθη και οι παραλείψεις των προκατόχων του κ. Κοτζιά δεν φτάνουν για να ξεπλύνουν τα λάθη και τις παραλείψεις του ιδίου. Και ασφαλώς δεν του παρέχουν κανένα άλλοθι να τα πολλαπλασιάζει.

Χρέος ενός ΥπΕξ να εντοπίσει το καρκίνωμα – σφετερισμός του ονόματος Μακεδονία από ένα εχθρικό μόρφωμα που εξ ορισμού το κατευθύνει κατά της εδαφικής μας ακεραιότητας, της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας και να το εγχειρίσει.

Gorna, ή Upper Macedonia, όποιο σενάριο και αν μας επιβληθεί, θα είναι εσαεί βλαπτικό. Άρα απορρίπτονται όλα.

Τα περί αναθεώρησης του σκοπιανού συντάγματος για να εξορκίσουν μέσω αυτής υποτίθεται τον (ψευδο)αλυτρωτισμό (= επεκτατισμό) τους είναι απλώς αναβλητικά του τελείου εγκλήματος.

Η παρούσα ευκαιρία είναι μάλλον η τελευταία να λυθεί άπαξ διά παντός πολιτικά  το πρόβλημα, όσο τα Σκόπια κόπτονται να μπουν στο ΝΑΤΟ – ΕΕ και είναι conditio sine qua non η συγκατάθεση της Ελλάδος. Αν χαθεί αυτό το  momentum, δεν γνωρίζουμε πότε και αν θα υπάρξει άλλο ανάλογο στο μέλλον.

Γι’ αυτό η ευθύνη της παρούσας κυβέρνησης – και της αντιπολίτευσης – που αμφότερες δεν λαμβάνουν μια καθαρή θέση είναι τεράστια.

Έχει άμεση σχέση με την διεθνή προβολή της χώρας, της ιστορικής αλήθειας για τη Μακεδονία μας η συνέχιση και ολοκλήρωση του ανασκαφικού έργου της Αμφίπολης. Η διακοπή έως εγκατάλειψή του τα 3 τελευταία χρόνια είναι τουλάχιστον αδικαιολόγητη. Επιβάλλεται άμεση επανενεργοποίηση του έργου.

Στη Βιέννη είχαν, μας είπε ο ΥπΕξ, «εποικοδομητικές συζητήσεις». Στη γλώσσα της διπλωματίας οι όροι «εποικοδομητικές συζητήσεις», και «εποικοδομητικές ασάφειες» είναι του συρμού και μεταφράζονται: «μηδέν εις το πηλίκον»!  Ως κάποιο σημείο καλή είδηση…

Εις πάσαν περίπτωση μη ξεχνούμε την ανεκτίμητη συμβουλή του Θουκυδίδη: «Άνευ ευψυχίας ουδεμία τέχνη προς τους κινδύνους ισχύει. Φόβος γαρ μνήμην εκπλήσσει, τέχνη δε άνευ αλκής ουδέν ωφελεί» (Β, 87).  Δηλαδή χωρίς ευψυχία καμία τέχνη δεν έχει αξία την ώρα του κινδύνου. Γιατί ο φόβος παραλύει την μνήμη. Και τέχνη χωρίς θάρρος σε τίποτε δεν οφελεί…

Καλό Πάσχα. Καλή Ανάσταση!